آنژیوکت یکی از پرکاربردترین وسایل پزشکی است که هنوز در ایران تولید کننده‌ای ندارد. اغلب هندی است. وسیله‌ای که حتی نوع وارداتی آن نیز از نسل قدیم و منسوخ شده است. حالا هیئت امنای صرفه‌جویی ارزی در شرکت آوا پزشک مدعی تولید آن است. آیا تولید آنژیوکت در این شرکت به سرانجام می‌رسد. محصول این شرکت به کدام نسل تعلق دارد؟
به گزارش ساعت سلامت، در قسمت اول این گزارش به بررسی سابقه تلاش شرکتهای داخلی برای تولید آنژیوکت در ایران پرداختیم. تلاش‌هایی که از اواخر دهه 60 در بخش خصوصی و پس از آن سها هلال احمر شروع شد. اما هر بار به علت اشتباهی به شکست انجامید.
اکنون شرکت آوا پزشک در زیر مجموعه هیئت امنای صرفه ارزی در معالجه بیماران وزارت بهداشت، مدعی تولید آنژیوکت شده است. وعده‌ای که 25 خرداد 1401 همزمان با آتش سوزی در کارخانه تولید سرسوزن این شرکت در آشتیان مطرح شد.
به گفته حسین صفوی، مدیرعامل هیئت امنای صرفه جویی ارزی، خط تولید آنژیوکت در آواپزشک ایجاد شده است. اما اطلاعات شفافی درباره تجهیزات تولید و ویژگی‌های محصول نهایی آن اعلام نشده است.
با این حال هیئت امنای ارزی وزارت بهداشت، یکشنبه اول آبان در پاسخ به گزارش ساعت سلامت برای اولین بار زمان تولید آنژیوکت را اعلام کرد و وعده داد تا پایان سال 1401 تولید صنعتی آنژیوکت ایرانی وارد بازار می‌شود.
با وجود پرسش‌هایی که درباره توان تولید آنژیوکت با کیفیت و استاندارد در شرکت آوا پزشک از سوی برخی کارشناسان این حوزه مطرح شده است. هیئت امنای ارزی اعلام کرد: پروانه استاندارد این محصول 25 اردیبهشت امسال به شماره ۸۶۷۲۴۷۰۹۷۷ در سازمان ملی استاندارد صادر شده است.
آوا پزشک از آنژیوکت می‌گوید
هیئت امنای صرفه جویی ارزی که در ساختار و زیر نظر وزارت بهداشت اداره می شود، همچنین اعلام کرد: پروانه ساخت محصول آنژیوکت شرکت گروه آوا پزشک به شماره 56543632 و کد IRC به شماره 74368664939033043 دوم مهر امسال صادر شده است.
بر اساس این داده‌ها، پروانه ساخت محصول آنژیوکت آوا پزشک در هیئت امنای صرفه جویی ارزی تحت مدیریت وزارت بهداشت چهار ماه بعد از صدور پروانه استاندارد، در سازمان غذا و دارو صادر شده است.
اکنون سوال این است. آیا تولید انبوه آنژیوکت در شرکت آوا پزشک در زمان وعده شده به سرانجام می‌رسد. سوالی که برای پاسخ آن باید تا پایان زمستان صبر کنیم. پرسش دیگر این است که آیا آنژیوکت تولیدی این شرکت فناوری روز را دارد یا مربوط به نسل گذشته است؟
پاسخ این پرسش‌ها را عملکرد هیئت امنای ارزی نشان می‌دهد. اما برای بررسی این موضوع به سراغ دکتر محمد جعفر حسینی شیرازی، متخصص مهندسی پزشکی می‌رویم.
او به خبرنگار سلاعت سلامت می‌گوید: برای پاسخ به این پرسش‌ها لازم است بدانیم آوا پزشک، تجهیزات تولید آنژیوکت را از کدام کمپانی وارد کرده و تجهیزات وارد شده چه ویژگیهایی دارد. اما هنوز در این مورد اطلاعات روشن و امیدوارکننده‌ای نداریم.
او مدل تولید در هیئت امنای ارزی را مدل دولتی می‌داند. مدلی که به گفته دکتر حسینی شیرازی در صنایع خودروسازی داخلی هم مشابه آن را دیده‌ایم. صنایعی کند که مدام بودجه و وام دولتی می‌گیرند. اما بعد از مدتی دارایی این شرکتها از هزینه‌های دولتی که برای آنها خرج شده، کمتر است.
دولت وارد عرصه تولید صنعتی نشود
کارشناس ارشد کسب و کارهای سلامت معتقد است: در بسیاری از شرکتهای دولتی انگیزه و توان مدیریتی لازم برای گسترش تولید بهینه و سودآور وجود ندارد. بنابراین دولت تا جای ممکن نباید وارد عرصه تولید شود. باید تا جای ممکن کار را به بخش خصوصی واگذار کند که انگیزه و مدیریت سودآور دارد و از فساد و هدر رفت منابع جلوگیری می‌کند.
دکتر حسینی شیرازی می‌گوید: بخش خصوصی با وجود مشکلات و نداشتن سرمایه، اصولی‌تر از بخش دولتی عمل می کند. دولت باید از بخش خصوصی حمایت کند و با نظارت قوی جلوی حیف و میل بیت المال را بگیرد.
او می‌افزاید: 90 درصد شرکتهای خصوصی موفق هستند. اما شرکتهای خصوصی خاصی هم هستند که رانت و وام 3 درصد گرفته و نمی‌خواهند برگردانند.
کارشناس ارشد تولید تجهیزات پزشکی می‌گوید: با توجه به اطلاعاتی که من دارم و شاید درست نباشد. حدس می‌زنم، شرکت آوا پزشک دستگاه تولید آنژیوکت را از یک شرکت کره‌ای خریداری کرده، دستگاهی که حدود 2.5 میلیون دلار قیمت دارد. اما کارایی مناسبی ندارد و نمی‌تواند آنژیوکت با کیفیتی تولید کند.
آیا آنژیوکت ایرانی منسوخ است
جدا از اینکه شرکت آوا پزشک دستگاه تولید آنژیوکت را از کدام کمپانی و با چه قیمتی خریده باشد. مسئله دیگر این است که آیا تولید این شرکت به روز است یا محصولی از رده خارج و متعلق به نسل قبل آنژیوکت است.
دکتر حسینی شیرازی می‌گوید: ایراد اساسی در ایران این است که همیشه تکنولوژی‌های منسوخ و از رده خارج را استفاده می کنیم. کالاهایی تولید می‌کنیم که در دنیا کنار گذاشته شده است. مثلا در دنیا، سرم‌ها را در بسته بندی کیسه‌ای یا Soft Serum تولید می‌کنند. اما در ایران هنوز سرم را در بطری تولید می‌کنیم. در حالی که تولید این نوع سرم در دنیا منسوخ شده است.
سرم‌های کیسه ای، استاندارد بالاتری نسبت به سرم‌های بطری شده دارند. ارزانتر هم تمام می شود. چون ارزش افزوده بیشتری دارند و امکان آلودگی آنها نیز کمتر است.
دکترای مهندسی پزشکی ادامه می‌دهد: در مورد آنژیوکت نیز اکنون Safety Angiocath در دنیا تولید می شود که هم ایمنی بیشتری دارد و به دست بیمار یا پرستار آسیبی نمی‌زند و هم موجب آلودگی نمی‌شود و خون بیمار به دست پرستار برخورد نمی‌کند.
کشورهای پیشرفته، دیگر از آنژیوکتهای نسل قبل ( که در ایران استفاده می‌شود) استفاده نمی‌کنند و اگر این کالا را تولید کنند، برای کشورهای دیگر می‌فرستند.
به گفته او، سرنگ‌ها هم همین طور است. دنیا دیگر از سرنگ‌های قدیمی که در ایران استفاده می‌شود، استفاده نمی کنند. سرنگ‌های ایمن طوری ساخته شده اند که باعث الودگی نمی‌شود.
دکتر حسینی شیرازی می‌افزاید: در ایران هنوز نسل جدید سرنگ یا آنژیوکتهای جدید safetyوجود ندارد و وارد نمی شود. چه برسد به اینکه بخواهیم این اقلام را در داخل تولید کنیم. ادعا زیاد داریم، مدام می‌گوییم جزو کشورهای پیشتاز در حوزه تجهیزات پزشکی هستیم. در حالی که این طور نیست.
تقلب در بازار آنژیوکت ایران
کارشناس ارشد تولید تجهیزات پزشکی ادامه می‌دهد: عمده آنژیوکتهای موجود در ایران از همان نسل قدیمی هستند. بخشی عمده آنها هندی هستند که به صورت تقلبی در اروپا در شرکتهای غیرمعتبر و غیرمعروف با برندهای به ظاهر اروپایی برچسب گذاری می‌شود تا گرانتر فروخته شود. اما در اصل هندی هستند.
تقلب در بازار تجهیزات پزشکی ایران زیاد است. افراد زیادی هستند که در یکی از کشورهای اروپایی مثلا ایتالیا شرکت ثبت می‌کنند. کارهای مختلفی می‌کنند مثلا کالای هندی را در آنجا برچسب می‌زنند و به اسم ایتالیایی در بازار ایران می‌فروشند.
به گفته دکتر حسینی شیرازی، این شرکتها اسم‌ها و برندهای غیرمعتبری می‌سازند که بگویند جنس آنها خارجی است و به 10 برابر قیمت می‌فروشند. آنها برای واردات این کالاها دلار 4200 تومانی می گیرند. مثلا 10 میلیون دلار ارز می‌گیرند اما فقط یک میلیون دلار آن را هزینه می‌کنند. 9 میلیون دلار آن سود خالص است. بعد با سود کلان 90 درصدی کارهای دیگری انجام می‌دهند.
او ادامه می‌دهد: شرکتهای دیگری هم آنژیوکت هندی را می‌خرند. برخی قطعات آن را عوض می‌کنند و به نام یک برند معروف ایتالیایی وارد ایران می‌کنند. شرکت اصلی ایتالیایی هم که اصلا با خبر نمی‌شود که بخواهد پیگیری کند. حدود 20 درصد کالاهای پزشکی موجود در بازار ایران که به نام برندهای معروف هستند. کالاهای تقلبی و غیر اصل هستند که برچسب خورده‌اند.
کارشناس ارشد تجهیزات پزشکی می‌گوید: در مجموع حدود 90 درصد آنژیوکتهای موجود در بازار ایران هندی هستند که به اسامی مختلف وارد می‌شود.
شرط تولید آنژیوکت در ایران
دکتر حسینی شیرازی ادامه می‌دهد: تولید آنژیوکت در ایران به شرطی درست و مقرون به صرفه است که از نسل جدید وsafety باشد و دنبال تولید آنژیوکت منسوخ شده نباشیم.
او می‌افزاید: شرکت آوا پزشک در تولید سرسوزن در ایران بدون رقیب است. اگر یک شرکت خصوصی بخواهد تجهیزات تولید این کالا را وارد کند، باید بالای 600 میلیارد تومان سرمایه گذاری کند. کمتر شرکتی چنین بنیه مالی را دارد. اگر هم توان مالی آن را داشته باشند، به علت نبود امنیت سرمایه گذاری چنین کاری را نمی‌کنند.
این کارشناس معتقد است: به جز آواپزشک در ایران تولید کننده واقعی سرسوزن نداریم. اما مونتاژ کننده که لوله سرسوزن را به صورت آماده وارد کند و در کشور سر هم بندی کند، داریم، که عملا تولید کننده نیستند.
او معتقد است: شرکت آوا پزشک با امکانات و بودجه‌های دولتی می‌تواند کارهایی بکند که بخش خصوصی توان مالی آن را ندارند، هر چند بخش خصوصی مدیریت بهتری اعمال می‌کند.
به گفته دکتر حسینی شیرازی، شرکت آوا پزشک در گذشته با دلار 7 تومانی تجهیزات تولید سرسوزن را وارد کشور کرده است. اکنون چنین امکانی برای هیچ شرکتی نیست. تا سال 1372 شرکتهای خصوصی هم می‌توانستند با دلار 7 تومانی تجهیزات وارد کنند. شرکتهای دولتی بعد از سال 72 هم می‌توانستند، چنین ارزی را بگیرند. اما اکنون دیگر هیچ شرکتی نمی‌تواند این تجهیزات را وارد کند.
آتش سوزی در خط تولید سرسوزن آوا پزشک و بلافاصله اعلام تولید آنژیوکت در این شرکت، سوالاتی را ایجاد کرده است. پاسخ دقیق آن شاید تا پایان امسال با مشخص شدن سرانجام ادعای تولید و ورود آنژیوکتهای آوا پزشک به بازار ایران و بررسی کیفیت آن مشخص شود. بازاری که شایعات و ترفندهای پیچیده آن را بازیگرانش خوب می شناسند.
ادامه دارد…
اخبار مرتبط:
