اطلاعات عمومی
سلامت انسان امروز معنای وسیعی پیدا کرده است، سلامت دیگر به معنای بیمار نبودن نیست بلکه برخورداری از رفاه و تندرستی کامل در همه ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی تعریف می شود.
تامین سلامت انسان نیازمند مراقبت و رعایت اصول بهداشتی از دوران قبل از تولد است. به همین علت آموزش اصول بهداشی و پیشگیری از بیماری ها و حوادث یکی از مهمترین اقداماتی است که همه مردم باید از آن بهره مند شوند. اصولی که امروزه به عنوان « سواد سلامت» شناخته می شود.
سواد سلامت مفهوم وسیعی است از دانستن اصول مراقبت از تندرستی، تغذیه سالم، پیشگیری از حوادث، بهداشت بارداری، بهداشت کار، بهداشت خانواده، بهداشت فردی، بهداشت اجتماعی، بهداشت روان، رعایت اصول ارتباطات اجتماعی و دوست یابی، توانایی حل مساله و نه گفتن، مهارت تفکر انتقادی و رعایت اصول اخلاقی مانند راستگویی، گذشت و کمک به همنوع.
سواد سلامت
بخش مهم دیگری از سواد سلامت به انجام امور درمانی و دانستن اصول مراجعه به مراکز درمانی، بیمارستانها، مطب ها، پزشکان، متخصصان و ارائه کنندگان خدمات سلامت، مسائل مربوط به بیمه و اقتصاد سلامت مربوط می شود، اطلاعاتی که ناآگاهی از آنها ممکن است موجب زیان جانی یا مالی شود.
این حق مردم است که بدانند در صورت بیماری باید به کجا مراجعه کنند، خدمات بهداشتی و درمانی در دسترس آنان باشد. در مراجعه به این مراکز باید از حمایت مالی و بیمه ای برخوردار باشد و اگر به مراکزی ارجاع می شوند که مستلزم هزینه های است از مزایا. معایب و هزینه های آن قبل از اقدام آگاه باشند.
فاصله زیاد اطلاعات پزشکان و کادر بهداشتی و درمانی با آحاد مردم، گاهی موجب تحمیل هزینه های القایی و غیر ضروری به مردم می شود، هزینه های سنگین برای دریافت خدمات تشخیصی یا درمانی که نه تنها نیازی به انجام آنها نیست و فقط تحمیل هزینه از جیب فرد یا بیمه برای گروهی از افراد سودجوست بلکه در مواردی زیان جسمی و روانی نیز به افراد تحمیل می کند.
مردم حق دارند در انتخاب پزشک، یا مرکز بهداشتی و درمانی با آگاهی و اطلاعات کافی تصمیم بگیرند.
اورژانس 115
یکی از بخش های مهم خدمات سلامت، خدمات اورژانس است. اورژانس پزشکی در ایران در مرکز حوادث و فوریت های پزشکی وزارت بهداشت، تعریف می شود.
خدمات اورژانس پزشکی با شماره 115 به مردم ارائه می شود. خدمات سازمان اورژانس کشور کاملا رایگان است و مرکز اورژانس حق دریافت پول برای انتقال بیمار اورژانسی را ندارد و باید این بیماران اورژانسی را در اسرع وقت به مرکز درمانی منتقل کند.
با این حال خدمات اورژانس 115 به همه بیماران مربوط نمی شود. بلکه فقط بیماران اورژانسی از این خدمات رایگان برخوردار می شوند، بیمار اورژانسی فردی است که حیات و زندگی او به رسیدگی فوری نیازمند است و اگر در اسرع وقت به او رسیدگی نشود ممکن است جان او از بین برود.
افراد دچار سکته قلبی یا مغزی، افراد دچار مسمومیت های حاد، افراد دچار حوادث تروما مانند تصادف، سقوط یا ضربات مختلف، افراد دچار تشنج، افراد دچار بیهوشی یا سطح هوشیاری پایین، افراد دچار بیماری های حاد که به علت شدت علایم با خطر مرگ مواجه هستند.
اورژانس 115 وظیفه دارد در صورت تماس افراد، به سرعت به بالین فردی که حیات او در خطر است برسد. و اقدامات لازم را برای نجات فرد بیمار یا آسیب دیده انجام دهد. ممکن است با یک سری اقدامات سرپایی در محل فرد نجات پیدا کند و خطر بر طرف شود در غیر این صورت باید بلافاصله به نزدیکترین مرکز درمانی که خدمات مورد نیاز بیمار را دارد، ارجاع شود.
آمبولانس
آمبولانس های خصوصی حق انتقال بیماران اورژانسی را ندارد و فقط برای انتقال بیماران بین مراکز درمانی یا از شهری به شهر دیگر فعالیت می کنند. و در قبال این خدمات بر اساس تعرفه های مصوب از افراد هزینه دریافت می کنند. بنابراین چرخیدن آمبولانس های خصوصی در سطح شهر و شکار بیماران تصادفی. برای انتقال آنان به بیمارستان از جمله بیمارستانهای خصوصی که مستلزم هزینه های بعدی است تخلف است.
آمبولانس های دولتی 115 موظف هستند. بیماران را به نزدیکترین بیمارستان دولتی که خدمات مورد نیاز یبمار را دارد منتقل کنند. اما اگر در شرایطی جان بیمار در خطر بود و بیمارستان دولتی نزدیک نبود. ممکن است در شرایط استثنایی بیمار اورژانسی به نزدیکترین مرکز درمانی غیر دولتی ارجاع شود. بعد از پایدار شدن علایم حیاتی و نجات بیمار از مرگ باید برای ادامه درمان به بیمارستان دولتی ارجاع شود یا ماندن فرد در بیمارستان غیر دولتی با رضایت بیمار و آگاهی از هزینه های آن صورت گیرد.
آشنایی با خدمات درمانی
خدمات اورژانس بیمارستان جزو خدمات سرپایی و موقت محسوب می شود. طبق قانون باید بیماران مستقر در اورژانس ظرف 6 ساعت تعیین تکلیف شوند. یعنی یا در صورت بهبود مرخص شوند یا در صورت نیاز به خدمات بستری به بخش بیمارستانی ارجاع داده شوند.
خدمات درمانی به بیماران به دو دسته خدمات سرپایی و بستری تقسیم می شود. خدمات سرپایی مانند خدمات درمانگاهی، ویزیت. آزمایشگاه، تصویربرداری که نیازمند بستری و ماندن بیمار در مرکز درمانی نیست، خدمات سرپایی است.
هزینه خدمات سرپایی بر اساس تعرفه های مصوب دولت. برای بخش دولتی، خصوصی، عمومی غیر دولتی و خیریه . در ابتدای هرسال توسط دولت ( شورای عالی بیمه متشکل از وزارت بهداشت. وزارت رفاه و بیمه ها) تصویب و ابلاغ می شود.
خدمات بیمه
مطابق قوانین کشور بیمه های پایه ( مانند بیمه سلامت و تامین اجتماعی). موظف به پوشش و پرداخت 70 درصد هزینه های خدمات سرپایی. تحت پوشش هستند و 30 درصد این هزینه ها را به عنوان فرانشیز فرد بیمار پرداخت می کند.
در مورد هزینه های بستری، 90 درصد هزینه های بستری ( براساس تعرفه مراکز دولتی) را بیمه های پایه. برای خدمات تحت پوشش و تعریف شده پرداخت می کننند. و 10 درصد بقیه هزینه ها به عنوان فرانشیر از فرد بیمار گرفته می شود.
در صورت مراجعه افراد به مراکز خصوصی بیمه های پایه 70 درصد. هزینه خدمات سرپایی ( از جمله دارو و خدمات پاراکلینیکی مثل آزمایش و رادیولوژی). را بر اساس تعرفه دولتی پرداخت می کنند و فرانشیز تعرفه دولتی. به اضافه مابه التفاوت تعرفه دولتی با خصوصی به عهده فرد بیمار است.
در مورد خدمات بستری در بخش خصوصی مانند هتلینگ نیز. بیمه پایه 90 درصد معادل تعرفه بخش دولتی را می پردازد .و پرداخت فرانشیز تعرفه دولتی. به اضافه مابه التفاوت تعرفه دولتی با بخش خصوصی. به عهده فرد است. البته در صورتی که فرد از بیمه تکمیلی برخوردار باشد. بیمه تکمیلی بر اساس قراردادی که با بیمه شده دارد. تمام یا بخشی از هزینه درمان فرد در بخش خصوصی را می پردازد.