بیش از چهار ماه از وعده تولید آنژیوکت در شرکت آوا پزشک وابسته به هیئت امنای صرفه جویی ارزی وزارت بهداشت می‌گذرد اما همچنان این وعده بر زمین مانده و خبری از تولید داخلی این محصول استراتژیک نیست.
25 خرداد همزمان با اعلام آتش سوزی در کارخانه آوا پزشک آشتیان که مهمترین تولید کننده سرسوزن در کشور است. مسئولان هیئت امنای صرفه جویی ارزی با برگزاری یک مراسم بازدید و بدون حضور خبرنگاران اعلام کردند که خطوط تولید این کارخانه آسیب جدی ندیده و این شرکت همچنان سرسوزن مورد نیاز کشور را تامین می‌کند.
حسین صفوی، رئیس هیات امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران، در این بازدید اعلام کرد: افرادی که علاقه‌مند به واردات سرسوزن هستند بدانند هیچ نیازی به واردات محصولات مشابه نیست و شرکت آواپزشک با ظرفیت کامل نیاز کشور را در زمینه سرسوزن تامین می‌کند.
وی که کارخانه آوا پزشک را در زیرمجموعه هیئت امنای صرفه جویی ارزی مدیریت می‌کند. از راه اندازی خطوط تولید آنژیوکت خبر داد که به گفته او اشتغالزایی و خدمت رسانی بیشتری را در پی خواهد داشت.
صفوی گفت: در مورد آنژیوکت 100 درصد وابسته به واردات هستیم اما اکنون خطوط تولید ایجاد شده است. با پیگیری و حمایت سایر نهادها زمانی که خط تولید راه افتاد. اولین قدم برای خودکفا شدن و صرفه جویی ارزی در زمینه آنژیوکت ایجاد می شود و در فازهای بعدی، این شرکت می تواند تمام نیاز کشور را به آنژیوکت تامین کند.
رئیس هیئت امنای صرفه جویی ارزی در معالجه بیماران حتی فراتر از وعده تولید آنژیوکت از خودکفایی در زمینه این کالای استراتژیک سخن گفت. اما حالا با گذشت بیش از چهار ماه از اعلام این وعده هنوز حتی یک آنژیوکت تولید داخل وارد بازار کشور نشده است.
اما تلاش برای تولید این وسیله پزشکی پر کاربرد از چه زمانی شروع شد و چرا هنوز در کشور ایران توان تولید آنژیوکت وجود ندارد.
سابقه تولید آنژیوکت در ایران
دکتر محمد جعفر حسینی شیرازی، متخصص مهندسی پزشکی و کسب و کار سلامت، درباره سابقه تولید آنژیوکت در ایران به خبرنگار ساعت سلامت می گوید: تلاش برای تولید آنژیوکت در ایران برای اولین بار از سال 1369 در یک شرکت خصوصی آغاز شد.
وی می‌افزاید: این شرکت یکی از شرکتهای بزرگ تولید تجهیزات پزشکی در کشور است اما مشکلی در روند تولید آنژیوکت در این شرکت به وجود آمد. شرکت ایتالیایی کاهله ( Kahle) که یکی از بزرگترین شرکت های تولید تجهیزات تولید آنژیوکت در دنیاست. دستگاههای تولید این وسیله را در آن زمان به شرکت ایرانی فروخت. اما به جای دستگاه اتوماتیک، دستگاه نیمه اتوماتیک به این شرکت داد.
دکتر حسینی شیرازی ادامه می دهد: تولید آنژیوکت به صورت نیمه اتوماتیک مستلزم داشتن کارگرهای ماهری است که بتوانند با هنر دست خود قسمت‌های مختلف آنژیوکت‌ها را به صورت استاندارد و دقیق سر هم بندی و به هم وصل کند. اما چنین توانی در داخل ایران نبود. به همین علت خرید این دستگاه در دهه 60 به تولید آنژیوکت در ایران منجر نشد.
وی می گوید: آنژیوکت یک وسیله مهم و حساس است و اگر سر هم بندی قطعات و لوله‌های آنژیوکت در حالت دستی به درستی انجام نشود یا باعث پارگی رگ بیمار یا باعث نشتی محلول می شود. چون فشار و مهارت دست افراد با هم متفاوت است، خطا و تولیدات معیوب زیاد می شود. بنابراین از دستگاه نیمه اتوماتیک در ایران استفاده نشد. البته در کشورهایی مثل چین و هند به علت در اختیار داشتن کارگران ماهر تولید نیمه اتوماتیک آنژیوکت انجام می‌شود.
شکست تولید آنژیوکت در سهاهلال
کارشناس ارشد تولید تجهیزات پزشکی ادامه می‌دهد: در سالهای بعد شرکت سها هلال احمر در دهه 70 دوباره همین دستگاه نیمه اتوماتیک را از شرکت کاهله ایتالیا به ایران آورد و با همان اشتباه در تولید آنژیوکت شکست خورد.
دکتر حسینی شیرازی می‌افزاید: بعد از مدتی در سال 87 شرکت سها تجهیزات تولید اتوماتیک آنژیوکت را از شرکت سورتی مت (Sortimat) وارد کرد. شرکتی که سابقه خوبی در صنعت تجهیزات پزشکی ندارد. دستگاه وارداتی از این شرکت در سهاهلال اتوماتیک بود اما سرعت پایینی داشت. عملا کارایی نداشت و باز هم به تولید آنژیوکت در ایران منجر نشد.
وی می گوید: بعد از مدتی شرکت سها برای واردات تجهیزات تولید آنژیوکت با شرکت آلمانی اکاد وارد گفت و گو شد. همزمان یک شرکت دیگر ایرانی در ماکو در سال 1385 نیز اعلام کرد که دستگاه اتوماتیک تولید آنژیوکت کاهله ایتالیا را وارد کرده است. البته من مطمئن نیستم که دستگاه اتوماتیک وارد شده باشد. به نظر می رسد این شرکت نیز برخی قطعات آنژیوکت را وارد و در داخل بسته بندی می‌کند.
دکترای مهندسی پزشکی ادامه می دهد: بعد از آن شرکت ووبا (Woba) آلمان نیز از برخی شرکتهای ایرانی چندین هزار یورو پول گرفت. اما عملا دستگاهی تحویل نداد. شکایت از این شرکت هم به جایی نرسیده است و پس از فسخ قرارداد 25 درصد مبلغ قرارداد را برداشت و بقیه پول را برگرداند.
با وجود شکست‌های متعدد شرکتهای داخلی برای تولید آنژیوکت این بار یک شرکت بزرگ دولتی وارد میدان شد. آوا پزشک از شرکتهای زیر مجموعه هیئت امنای صرفه‌جویی ارزی وزارت بهداشت که با داشتن کارخانه آشتیان بخش عمده بازار تولید سرسوزن را در اختیار دارد.
ادعای آوا پزشک برای تولید آنژیوکت
شرکت آواپزشک همزمان با آتش سوزی در حدود 20 درصد کارخانه آشتیان، در بهار 1401 و زیان مالی ناشی از آن، ناگهان مدعی تولید آنژیوکت شد. رئیس هیئت امنای صرفه جویی ارزی وزارت بهداشت وعده تولید این کالای استراتژیک را داد، وعده‌ای که قطعا با پشتوانه تامین بودجه دولتی انجام شد.
دکتر حسینی شیرازی، کارشناس ارشد تولید تجهیزات پزشکی در این باره به ساعت سلامت می‌گوید: به تازگی شرکت آواپزشک هیئت امنای صرفه جویی ارزی وزارت بهداشت اعلام کرده که خط تولید آنژیوکت را وارد کرده است. اما هنوز اعلام نکرده که دستگاههای این خط تولید از کدام کمپانی و کدام کشور وارد شده است.
وی می‌افزاید: یکی از احتمالات این است که این دستگاه از یک شرکت کره‌ای خریداری شده باشد. اگر این احتمال درست باشد. می‌توان حدس زد، این دستگاه نیز چندان کارایی ندارد و نمی‌تواند به تولید آنژیوکت مناسبی در کشور منجر شود. به همین علت با گذشت چندین ماه از اعلام تولید آنژیوکت هنوز تولیدی در این شرکت صورت نگرفته است.
دکتر حسینی می‌گوید: بنده در سال 1397 در سفری که به کره جنوبی داشتم، دستگاه کره‌ای تولید آنژیوکت را دیده بودم. مسئولان شرکت کره‌ای به من اعلام کردند که شرکت ایرانی آوا پزشک این دستگاه را سفارش داده است و من همان جا اعلام کردم که این دستگاه به درد نمی خورد. بسیار بی کیفیت است و ضایعات زیادی دارد.
وام‌های دولتی، به نام تولید
مشاور در تولید تجهیزات پزشکی می‌افزاید: البته مسئولان شرکت آواپزشک باید در این مورد توضیح بدهند و شاید این اطلاعات دقیق نباشد. اما از زمانی که اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت اعلام کرد برای تولید آنژیوکت در ایران وام می‌دهد. بیش از 10 شرکت داخلی از من خواستند برای واردات دستگاههای تولید آنژیوکت به ایران به آنها مشاوره بدهم. اما من در این شرکتها به جز یکی، بنیه خرید دستگاههای گرانقیمت تولید آنژیوکت را ندیدم. اکثرا فقط دنبال گرفتن وام هستند.
وی می‌گوید: خرید تجهیزات و دستگاهی که بتواند به تولید آنژیوکت منجر شود و در یک خط تولید بتواند قطعات مورد نیاز این کالا را در ایران تولید کند، حدود 80 میلیارد تومان هزینه می‌برد. ولی اگر بخواهیم دستگاه اتوماتیک کاهله ایتالیا را وارد کنیم. هزینه آن حدود 8.5 میلیون یورو می‌شود.
دکتر حسینی شیرازی می‌افزاید: البته نوع فعالیت شرکتها با هم فرق می‌کند. برخی شرکتها همه قطعات محصول را در کارخانه‌های مختلف خودشان تولید می کنند. اما شرکتهایی قطعات را وارد می کنند و محصول نهایی را وارد بازار می کنند.
وی ادامه می دهد: تولید آنژیوکت در ایران نیازمند سرمایه‌گذاری بالایی است. وقتی امنیت سرمایه گذاری در کشور وجود نداشته باشد. کسی در داخل سرمایه گذاری نمی‌کند. اغلب شرکتهای متقاضی تولید آنژیوکت در ایران پول و سرمایه کافی ندارند. اگر هم داشته باشند وارد این عرصه نمی شوند و بیشتر به دنبال گرفتن وام دولتی هستند.
کارشناس ارشد تجهیزات پزشکی می گوید: بسیاری از شرکتهای تجهیزات پزشکی در ایران به صورت اسمی تولید کننده هستند. بیشتر به دنبال گرفتن وام تولید برای واردات تجهیزات و ماشین آلات تولید هستند. برخی از آنها حتی دستگاه را هم وارد کرده اند اما به سمت تولید محصول نرفته‌اند.
تولید آنژیوکت در آوا پزشک به کجا رسید؟
تولید آنژیوکت در ایران نیازمند سرمایه‌گذاری عظیمی است که در اغلب موارد بخش خصوصی توان آن را ندارد یا ریسک آن را نمی پذیرد. اما بخش دولتی که سرمایه و بودجه این کار دارد نیز هنوز نتوانسته در این عرصه به موفقیت برسد.
دکتر حسینی شیرازی می‌گوید: شرکت دولتی آواپزشک یکی از شرکتهای تولید تجهیزات پزشکی است که احتمالا به علت ضعف‌های سیستم مدیریت دولتی زیان ده است. حتی تولید سرسوزن در شرکت آواپزشک هم ضررده است. چون هزینه‌ها بالا و بهره‌وری پایین دارد.
وی می گوید: بدون اینکه بخواهم به شرکت خاصی اشاره کنم. متاسفانه مشکل مهمی در سیستم مدیریت دولتی در کشور وجود دارد. مشکل این است که برخی شرکتهای دولتی وقتی وارد عرصه تولید یک کالا می‌شوند، بعد از مدتی زیان ده می‌شوند و نمی توانند سودآور باشند. در این صورت برای اینکه بتوانند ضرر آن شرکت را جبران کنند، طرح جدیدی را معرفی می کنند تا وام و بودجه بگیرند و ضرر شرکت قبلی را جبران کنند.
مشاور تولید تجهیزات پزشکی ادامه می‌دهد: معمولا در این شرایط شرکت دولتی ادعا می‌کند که کالاهای دیگری هم می‌تواند تولید کند تا با استفاده از بودجه جدید، هزینه‌ها و زیان‌های کارخانه قبلی را جبران کنند. در نهایت پروژه جدید روی زمین می‌ماند و بعد از مدتی برای اینکه بتوانند پروژه قبلی را که ادعا کرده بودند به نتیجه برسانند. پروژه جدید دیگری تعریف می‌کنند و دوباره بودجه می‌گیرند.
ادامه دارد…
