رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرد: طرح تجهیزیار فعلا اجرا نمی شود و هنوز درباره اجرا شدن این طرح تصمیمی گرفته نشده است.
دکتر حیدر محمدی در پاسخ به پرسش خبرنگار ساعت سلامت مبنی بر اینکه آیا قرار است طرح تجهیزیار مانند دارویار برای حوزه تجهیزات پزشکی اجرا شود، گفت: هنوز اجرای این طرح مشخص نیست.
«تجهیزیار» طرحی است که برخی فعالان حوزه تجهیزات پزشکی از آن به عنوان طرحی شبیه «دارویار» یاد می کنند. طرحی که در صورت اجرا موجب حذف ارز ترجیحی و نیمایی به واردات مواد اولیه و محصولات تجهیزات پزشکی خارجی و پرداخت ما به التفاوت ریالی آن به بیمه‌ها برای جلوگیری از افزایش قیمت محصول نهایی برای مشتری و بیماران می شود.
گر چه نام «تجهیزیار» مانند «دارویار» نامگذاری تبلیغاتی و بی مسمایی برای اجرای چنین طرحی است اما معنای آن در واقع حذف ارزهای یارانه ای برای واردکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی است.
موافقان حذف ارز ترجیحی و نیمایی در حوزه تجهیزات پزشکی معتقدند، پرداخت ارز ترجیحی 4200 تومانی و ارز نیمایی به قیمت شناور حمایتی از یک طرف موجب سوء استفاده و رانت برخی شرکتهای تجهیزات پزشکی شده که به روش های مختلف از این ارز سوبسیددار سوء استفاده می کنند.
روش های این افراد مختلف است، در مواردی برخی شرکتها این ارزهای رانتی را دریافت کرده و به شیوه های مختلف محصول نهایی را وارد نکرده یا محصول دیگری را با ارز و کیفیت پایین تر وارد می کنند و از فروش ارز در بازار آزاد سود می برند. در مواردی نیز شرکتها با بیش اظهاری کالاهای وارداتی ارزی بیشتر از ارزش کالا وارد می کنند و از سود فروش ارز دولتی سودهای کلان می برند.
رانت و فساد در ارز دولتی
به گزارش ساعت سلامت، سود بالای ما به التفاوت ارز دولتی و حمایتی با نرخ ارز آزاد به قدری زیاد است که تعداد قابل توجهی از شرکتهای تولیدی تجهیزات پزشکی نیز به سمت واردات گرایش پیدا کرده اند.
بخش مهمی از ارز حمایتی برای واردات مواد اولیه شرکتهای تولیدی است اما برخی از این شرکتها با استفاده از این رانت دولتی عملا تولیدی انجام نمی دهند و فقط با بسته بندی اقلام وارداتی کالای خود را به نام تولید وارد بازار می کنند و از فاصله قیمت ارز دولتی با آزاد سودهای کلان می برند.
همزمان تاخیر در پرداخت ارز دولتی و قیمت گذاری دستوری سازمان غذا و دارو نیز دلیل دیگری است که موافقان حذف ارز ترجیحی با هر نامی را در یک صف قرار داده است. اما در صف مقابل گروه دیگری هستند که تجربه نا موفق اجرای طرح دارویار و تامین نشدن به موقع منابع مالی ما به التفاوت نرخ ارز به بیمه ها را که باعث شکست نسبی این طرح و ادامه گرانی و کمبود دارو در کشور شد، دلیل مخالفت خود می دانند.
حذف ارز ترجیحی در حوزه دارو، 23 تیر 1401 کلید خورد اما خیلی زود معلوم شد که منابع مالی برای پرداخت ما به التفاوت نرخ ارز به بیمه ها تامین نشده و تامین داروی مورد نیاز مردم در کشور به مشکل خورد.
قرار بر این بود که برای 9 ماه اول اجرای طرح دارویاری در سال 1401 حدود 70 هزار میلیارد تومان برای جبران ما به التفاوت قیمت داروها که بعد از آزاد شدن نرخ ارز تا حدود سه برابر گران شده بودند به بیمه ها پرداخت شود. اما به گفته مسئولان سازمان بیمه سلامت تا پایان این سال کمتر از 30 میلیارد تومان پرداخت شد.
ما به التفاوت قیمت ارز پرداخت نشد
کار به جایی رسید که نه تنها تخصیص اندک اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه مشکل ساز شده بود بلکه حتی رقم مصوب ما به التفاوت بودجه طرح دارویار در قانون بودجه نیز کمتر از حد انتظار سازمان غذا و دارو شد.
محمد پیکانپور مدیر کل نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو در آستانه تصویب بودجه سال 1402 گفت: بودجه ۶۹ هزار میلیارد تومانی برای طرح دارویاری در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ به هیچوجه کافی نیست و کشور در ذخیره استراتژیک دارو دچار مشکل می شود، برای اجرای این طرح در سال 1402 حداقل به 105 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز داریم.
این بودجه مورد انتظار تصویب نشد و کار به ادامه کمبودهای دارویی و البته کمبود شدید شیرخشک کشید. حالا این ماجرا در بودجه سال 1403 نیز تکرار شده است.
دور باطل کمبود بودجه
شهرام کلانتری رئیس انجمن داروسازان کشور گفته است: برای سال ۱۴۰۳، حدود ۱۲۵ همت اعتبار برای طرح دارویاری نیاز است ولی آنچه در مجلس بحث شده، توافق بر روی ۸۵ همت است که ۳۵ درصد کمتر از اعتبار واقعی مورد نیاز در ابتدای زنجیره تأمین دارو در سال آینده است.
در چنین شرایطی اجرای طرحی مشابه برای تجهیزات و ملزومات پزشکی می تواند به گسترش کمبودها به اقلام پزشکی مورد نیاز بیماران در کشور و بحران در نظام سلامت منجر شود.
کل سهمیه ارزی سالانه دارو و تجهیزات پزشکی حدود ۴ میلیارد دلار است. از این میزان حدود دو میلیارد دلار سهم تجهیزات پزشکی است که حدود یک میلیارد دلار آن همچنان به صورت ارز ترجیحی به تجهیزات پزشکی اختصاص می‌یابد.
دکتر حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو پیش از این اعلام کرده بود که تا پایان امسال به تدریج ارز ترجیحی تجهیزات پزشکی حذف و به ارز نیمایی تبدیل می شود اما با نزدیک شدن به پایان سال نشانه ای از اجرای این طرح به چشم نمی خورد، چه رسد به اینکه کل ارز تجهیزات پزشکی آزاد شود.
