یک روانشناس می گوید: افسردگی پس از زایمان سه دسته است، دسته اول که در اغلب زنان دیده می شود. طبیعی است. نوع دوم شدید است و نیاز به درمان دارد و نوع سوم که میزان شیوع آن کمتر است، جنون پس از زایمان است که نیازمند بستری در بیمارستان است.
به گزارش ساعت سلامت به نقل از ایسنا مسلم سیاه‌بیشه می‌افزاید: افسردگی پس‌از زایمان ترکیب پیچیده‌ای از تغییرات جسمی، عاطفی و رفتاری است که ممکن است پس‌از زایمان اتفاق بیفتد. و با تغییرات شیمیایی، اجتماعی و روانشناختی ناشی از بچه‌دار شدن مرتبط است.
وی می‌گوید: اصطلاح افسردگی پس از زایمان، طیف وسیعی از تغییرات جسمی و روانی را در زنی که به تازگی صاحب فرزند شده. توصیف می‌کند، اما خبر خوب این است که این اختلال روانشناختی با دارو و مشاوره قابل درمان است.
سیاه بیشه ادامه می‌دهد: تغییرات شیمیایی که در جریان افسردگی پس‌از زایمان اتفاق می‌افتد به دلیل اُفت سریع هورمون‌ها پس از تولد نوزاد است. گرچه ارتباط واقعی بین این اُفت هورمونی و افسردگی هنوز مشخص نیست، اما ثابت شده که در دوران بارداری سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون افزایش می‌یابد و پس‌از زایمان به شدت افت می‌کند. در واقع تقریباً سه روز پس از زایمان سطح این هورمون‌ها به آنچه قبل از بارداری بوده، برمی‌گردد.
سیاه‌بیشه می‌افزاید: علاوه بر این تغییرات شیمیایی، اجتماعی و روانی ناشی‌از بچه‌دار شدن، خطر ابتلا به این نوع افسردگی را افزایش می‌دهد.
عوامل تشدید افسردگی پس از زایمان
این روانشناس می‌گوید: علائم افسردگی پس‌از زایمان شبیه تغییراتی است که به طور معمول بعد از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد. مشکلات خواب، تغییر اشتها، خستگی بیش‌از حد، کاهش میل جنسی و تغییرات مکرر خُلق و خو جزو این موارد هستند.
او می افزاید: موارد دیگری از علائم افسردگی در مادران مبتلا به این بیماری وجود دارد که چندان طبیعی نیست. مانند داشتن خُلق و خوی افسرده همراه با از دست دادن حس لذت. احساس بی‌ارزشی، نااُمیدی و درماندگی. فکر کردن به خودکُشی و صدمه زدن به خود، نوزاد یا اشخاص دیگر است.
سیاه بیشه درباره عوامل تشدید افسردگی پس از زایمان می گوید: عوامل زیادی وجود دارد که خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهد. سابقه افسردگی پیش‌از بارداری یا در طول دوران بارداری. سن مادر هنگام بارداری نیز مهم است.
او می افزاید: جوان‌تر بودن مادر خطر ابتلا به افسردگی پس‌از زایمان را افزایش می‌دهد. ممکن است فرد درباره بارداری دچار تردید باشد و از تمایل و آمادگی خود برای مادر شدن اطمینان کامل نداشته باشد.
این روانشنااس تاکید می کند: هرچه مادر فرزندان بیشتری داشته باشد. احتمال ابتلای او به افسردگی در بارداری‌های بعدی افزایش می‌یابد. داشتن سابقه افسردگی یا اختلال ناخوشی پیشاقاعدگی از دیگر عواملی است که در بروز و تشدید افسردگی پس از زایمان موثر است.
او می گوید: احساس تنهایی و تعارضاتی که در زندگی زناشویی وجود دارد، برخورداری از حمایت های مشروط از طرف همسر یا سایر نزدیکان از دیگر عواملی است که بر تشدید افسردگی پس از زایمان در مادران تازه فارغ شده، موثر است.
سیاه‌بیشه می‌افزاید: اکثر تازه مادران، افسردگی پس‌از زایمان را تجربه می‌کنند اما معمولاً از هر 10 نفر، یکی افسردگی شدید و طولانی‌تر دارد. و از هر هزار نفر، یک نفر دچار نوع شدید افسردگی پس‌از زایمان، یعنی جنون پس از زایمان می‌شود.
افسردگی طبیعی پس از زایمان
این روانشناس با اشاره به اینکه سه نوع متفاوت افسردگی پس‌از زایمان وجود دارد، می‌گوید: اولین مورد افسردگی عامیانه یا بسیار خفیف است که در اصطلاح عامیانه به آن افسردگی پس از زایمان گفته می‌شود. این نوع افسردگی در اکثر مادران درست پس از زایمان و در همان روزهای ابتدایی رخ می‌دهد و از نظر روانشناسی کاملاً طبیعی است. چون وقتی زنی، مادر می‌شود به دلیل تغییر شرایط، نوسانات خلقی ناگهانی پیدا می‌کند.
او می‌افزاید: مادر تازه فارغ شده در زمان بروز افسردگی پس از زایمان در وهله اول بسیار خوشحال و بلافاصله بسیار غمگین می‌شود. ممکن است بی‌دلیل گریه کند. تحریک‌پذیر، بی‌تاب، بی‌قرار و مضطرب شود. احساس تنهایی کند و اغلب غمگین باشد. این نوع افسردگی غالباً از چند ساعت تا چند هفته بعد از زایمان طول می‌کشد.
سیاه‌بیشه می‌گوید: آنچه افراد عادی به‌عنوان افسردگی پس از زایمان می‌شناسند. همین درجه از افسردگی است که معمولاً برای بهبود به یاری درمانگر نیاز ندارد و بر اثر ارتباط با تازه مادران دیگر، تعامل و صحبت با آنها از بین می‌رود.
افسردگی بیمارگونه پس از زایمان
روانشناس می گوید: آنچه به لحاظ علمی به‌عنوان افسردگی پس‌از زایمان شناخته می‌شود. اغلب چند روز یا چند هفته پس‌از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد. این نوع افسردگی نه تنها پس‌از تولد فرزند اول بلکه پس‌از هر نوبت زایمان ممکن است رخ دهد. غم و اندوه، ناامیدی، اضطراب و تحریک‌پذیری در این نوع افسردگی شبیه به افسردگی نوع اول اما بسیار شدیدتر و گسترده‌تر است.
وی می افزاید: افسردگی شدید پس از زایمان معمولاً فرد را از انجام کارهای روزمره بازمی‌دارد. هنگامی که توانایی عملکرد مادر تحت تأثیر قرار می‌گیرد. افسردگی پس‌از زایمان بیماری جدی است که با مشاوره و دارو قابل درمان است، اما اگر مادر یا اطرافیان او نسبت به درمان آن بی‌تفاوت باشند. علائم بیماری تشدید می شود.
جنون پس از زایمان چیست؟
سیاه‌بیشه با اشاره به اینکه جنون پس‌از زایمان یک بیماری روانی بسیار جدی است که اغلب در سه ماه اول پس از زایمان مادران را درگیر می‌کند.
این روانشناس ادامه می دهد: در شرایط جنون پس از زایمان. مادر که نوع شدید افسردگی پس از زایمان را تجربه می کند از واقعیت فاصله می‌گیرد و دچار توهم می‌شود.
وی می گوید: گاهی مادر دچار افسردگی شدید. صدای کسی را می‌شنود که با او حرف می‌زند. موارد غیرمتعارف به نظرش می‌رسد و چیزهایی را که وجود خارجی ندارند به وضوح می‌بیند.
این روانشناس ادامه می دهد البته معمولاً توهمات بصری در این موارد شدت کمتری دارد. سایر علائم این نوع بیماری شامل بی‌خوابی. احساس آشفتگی و عصبانیت. بی‌قراری و قدم زدن مداوم است. در این نوع افسردگی فرد احساسات و رفتارهای عجیب و غریبی از خود بروز می‌دهد.
وی می افزاید: افراد مبتلا به جنون پس‌از زایمان به درمان فوری نیاز دارند و اغلب باید دارو مصرف کنند. از آنجا که جنون پس‌از زایمان یک مشکل روانی حاد است. در برخی موارد بیمار باید بستری شود زیرا ممکن است به خود و اطرافیانش آسیب برساند.
درمان افسردگی پس از زایمان
سیاه‌بیشه می گوید: زن مبتلا به افسردگی پس از زایمان باید از دیگران درخواست کمک کند و اجازه بدهد اطرافیان بدانند چگونه می‌توانند به او کمک کنند.
وی می افزاید: مادر تازه فارغ شده باید از توانایی‌های خود و نوزادش انتظارات واقع‌بینانه داشته باشد. ورزش، پیاده‌روی و خروج از منزل می‌تواند برای فرد مفید باشد. فرد مبتلا باید بداند که هرکس در زندگی. هم روزهای خوب و هم روزهای بد دارد. رژیم غذایی معقول می‌تواند خیلی مفید باشد و بهتر است از مصرف الکل و کافئین اجتناب شود.
این روانشناس درباره درمان افسردگی پس از زایمان می گوید: درمان افسردگی پس‌از زایمان بسته به نوع و شدت علائم در بیمار متفاوت است. درمان‌هایی مانند داروهای ضد اضطراب و افسردگی، روان‌درمانی و مشارکت در گروه‌های آموزشی و حمایت‌کننده تأثیر شگرفی در درمان این نوع افسردگی دارد.
وی می افزاید: اگر فرد به جنون پس از زایمان دچار باشد. معمولا برای او داروهای قوی تجویز می‌شود و در بسیاری از موارد باید بستری شود و در صورت تشخیص پزشک از داروهای ضد افسردگی، اضطراب و داروهای مربوط به جنون پس از زایمان استفاده کند.
خبرنگار: مرضیه حافظی
