ایران با وجود حدود دو دهه تولید پلاسما هنوز پالایشگاه خون ندارد. وعده ای که سالهاست تکرار می شود. حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو هم اخیرا از تاسیس پالایشگاه خون در ایران تا پایان امسال گفته بود، وعده‌هایی که به گفته معاون سازمان انتقال خون به آرزو تبدیل شده است.
به گزارش ساعت سلامت، پلاسما به عنوان بخشی از خون دریافتی از افراد، ماده اولیه مشتقات متعددی است که امروز جزو داروهای گران قیمت و حیات بخش در دنیا هستند. از فاکتورهای انعقادی خون گرفته تا آلبومین، IVIG و … ، محصولاتی که بدون آنها هزاران بیمار شانسی برای زنده مانده ندارند.
از حدود دو دهه پیش تولید پلاسما در سازمان انتقال خون و بعد در چند شرکت خصوصی شروع شد اما نبود پالایشگاه خون در ایران باعث شد که این ماده اولیه برای تبدیل شدن به دارو و فرآورده های خونی به اروپا فرستاده شود و با قیمت های بسیار گران به کشور بازگردد.
عوامل مختلفی در تحقق نیافتن ساخت پالایشگاه خون در ایران موثر بوده است، تحریم، تامین نشدن منابع مالی و سابقه منفی ایجاد اولین پالایشگاه خون در سازمان انتقال خون که با همکاری فرانسوی ها در دهه 70 تاسیس شد اما محصولات آلوده آن به ویروس ایدز به ابتلای تعداد زیادی از بیماران هموفیلی منجر شد، در این زمینه موثر بوده است.
اما اکنون با پیشرفت تکنولوژی و امنیت و سلامت پلاسما در ایران، تاخیر در تاسیس پالایشگاه خون بعد از گذشت حدود دو دهه قابل دفاع نیست. بخش خصوصی و شرکتهای جمع آوری پلاسما نیز که تعهد داده بودند بعد از چند سال تولید پلاسما و تولید محصول در خارج، پالایشگاه خون در کشور تاسیس کنند اما به تعهد خود عمل نکردند.
وعده تکراری پالایشگاه خون در ایران
سازمان انتقال خون نیز به عنوان بخش دولتی در زیر مجموعه وزارت بهداشت سالهاست وعده تاسیس پالایشگاه خون می دهد و شرکت پژوهش و پالایش خون را نیز به همین منظور تاسیس کرده است. شرکتی که به بهانه اصل 44 قانون اساسی در سال 93 به بخش خصوصی واگذار شد اما با پیگیری حقوقی وزارت بهداشت بعد از 9 سال دوباره به سازمان انتقال خون بازگشت.
شرکتی که سال 1373 تاسیس شد و اکنون سالانه 80 هزار لیتر پلاسما تولید می کند و برای تبدیل به فرآورده های خونی به اروپا می‌فرستد.
وعده تاسیس پالایشگاه خون در ایران در طول دو دهه گذشته تقریبا در همه دوره های وزارت بهداشت از سوی مسئولان این وزارتخانه تکرار شده است. همه این مسئولان نیز وعده می‌دادند که در دوره فعالیت خودشان این پالایشگاه به بهره برداری می‌رسد.
آخرین آنها دکتر حیدر محمدی، رئیس سازمان غذا و داروست که 19 تیر وعده داد، تا پایان امسال پالایشگاه خود در کشور راه اندازی می‌شود، وعده‌ای که در آخرین ماه سال، خبری از تحقق آن نیست.
حالا عبدالله سالک مقدم، معاون فنی و فناوری‌های نوین سازمان انتقال خون در میانه اسفند 1402 به ایسنا گفته است: احداث پالایشگاه خون، یکی از آرزوهای همیشگی کشور به حساب می‌آید. چرا که پلاسما می‌تواند به داروهای متعددی برای درمان بیماری‌ها تبدیل شود. پلاسما توسط پالایشگاه‌های انتقال خون می‌تواند به داروهای متعددی تبدیل شود که برای درمان بیماری‌ها به کار گرفته می‌شود.
وی افزود: تمام تلاش خود را به کار می‌گیریم که پالایشگاه خون را در ایران راه‌اندازی کنیم. به طور قطع، تولید دارو توسط پالایشگاه‌های خارجی نسبت به تولید دارو در داخل کشور گران‌تر است؛ بنابراین با توجه به اینکه علم تولید داروی مشتق از پلاسما در کشور وجود دارد، برای احداث پالایشگاه خون تلاش می‌شود.
شاید 2 سال آینده پالایشگاه خون راه اندازی شود
معاون فنی و فن آوری‌های نوین سازمان انتقال خون درباره روند احداث پالایشگاه در کشور گفت: برخی مراکز خصوصی نسبت به طراحی پالایشگاه خون اقدام کرده‌اند و طی یک یا دو سال آینده، پالایشگاه‌های خون راه‌اندازی می‌شوند.
سالک مقدم گفت: در حال حاضر، حدود ۳۰۰ هزار لیتر پلاسما خون توسط سازمان انتقال خون تولید می‌شود. در کنار سازمان انتقال خون، مراکز خصوصی نیز به صورت پلاسمافرزیس در زمینه تولید پلاسما گام برمی‌دارند اما هنوز آرزوی تاسیس پالایشگاه خون در کشور محقق نشده است.
خبرنگار: معصومه حامدی
