رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با اشاره به عدم کنترل منابع انتشار آلودگی در شهر تهران، گفت: در روزهای اخیر میزان آلاینده دی اکسید گوگرد در هوای تهران ۳ تا ۵ برابر افزایش یافته است.
به گزارش ساعت سلامت به نقل از ایسنا، دکتر عباس شاهسونی افزود: در مصوبات کمیته اضطرار آلودگی هوا قید شده است که استفاده از سوختهای سنگین مجاز نیست. اما برخی صنایع از سوختهای سنگین دارای گوگرد بالا استفاده میکنند که در روزهای اخیر سبب افزایش ۳ تا ۵ برابری دیاکسید گوگرد در هوای تهران شده است.
وی گفت: از ابتدای امسال 23 جلسه کمیته اضطرار تشکیل شده است. عملا یک ماه از سال ۱۴۰۱ وضعیت هوای تهران در شرایط اضطرار بوده است در حالی که کل سال ۱۴۰۰ فقط ۱۲ جلسه اضطرار در شهر تهران برگزار شده بود. این جلسات به درخواست وزارت بهداشت انجام میشود.
شاهسونی افزود: طی سالها مشکل SO2 یا همان دیاکسید گوکرد را داشتیم که با توجه به حذف گوگرد از سوخت این مشکل هم برطرف شد. اما طی روزهای گذشته به ویژه ۲۲ تا ۲۵ آذر افزایش ۳ تا ۵ برابری غلظت دیاکسید گوگرد در شهر تهران را شاهد بودیم که این نشان میدهد برخی از صنایع اقدام به استفاده از سوختهای حاوی گوگرد کردند.
او ادامه داد: از تاریخ ۲۶ آذر به بعد میزان غلظت دیاکسید گوگرد مجددا کاهش یافت اما آثار روزهای پیشین هنوز در هوا وجود دارد.
تنفس دیاکسید گوگرد چه ضرری برای انسان دارد؟
شاهسونی درباره عوارض تنفس دیاکسید گوگرد بر بدن انسان، تصریح کرد: دی اکسید گوگرد یکی از آلایندههای هواست که سیستم فوقانی تنفسی را تحت تاثیر قرار داده و باعث سرفه، عطسه و مشکلات سیستم فوقانی تنفس میشود. مشکل دیگر این است کهاین گاز میتواند روی ذرات بچسبد و قسمت تحتانی دستگاه تنفس را هم تحت تاثیر قرار داده و سبب تنگی تنفس شود.
وی گفت: سوزاندن هر سوختی که گوگرد بالا داشته باشد توسط صنایع و کارخانهها مجاز نیست. در مصوبات کمیته اضطرار آلودگی هوا هم قید شده است که استفاده از سوختهای سنگین مجاز نیست. ولی با توجه به محدودیت صنایع برخی از آنها از سوختهای سنگین دارای گوگرد بالا استفاده میکنند. سازمان محیط زیست باید بر این موضوع نظارت کند و جلوی استفاده از سوختهای سنگین را بگیرد.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره علت تداوم آلودگی هوا، گفت: در شهری مانند تهران با ۹ میلیون جمعیت و تعداد زیادی خودرو و موتورسیکلت مواجه هستیم. درحالی که هیچ محدودیتی هم برای عدم استفاده از خودروهای فرسوده و آلاینده دیزلی نداریم .
شاهسونی افزود: فقط به تعطیلیهایی اکتفا میکنیم که مواجهه گروه آسیبپذیر با آلودگی هوا را کاهش دهد. در واقع برای منابع انتشار آلودگی هوا هیچ اقدام اساسی صورت نگرفته است. منابع همچنان به تولید آلایندهها ادامه میدهند.
آلودگی هوا چهارمین علت مرگهای زودرس
وی گفت: آلودگی هوا نه تنها به عنوان یک موضوع زیست محیطی بلکه به عنوان چهارمین علت مرگهای زودرس شناخته میشود.
رئیس گروه سلامت و هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت تصریح کرد: کیفیت پایین هوا میتواند چشمها، بینی و گلو را تحریک کند. باعث تنگی نفس، تشدید آسم و سایر بیماریهای تنفسی شود و بر سیستم قلبی عروقی تأثیر بگذارد.
وی افزود: تنفس هوای آلوده برای مدت طولانی میتواند مشکلات جدیتری ایجاد کند. به شکلی که تخمین زده میشود که آلودگی هوا سالانه عامل مرگ زودرس ۷ میلیون نفر در جهان باشد.
وی گفت: اولین موردی که در خصوص آلودگی هوا باید بدانیم آگاهی از وضعیت کیفیت هوا است. AQI شاخصی است که برای گزارش روزانه کیفیت هوا به کار میرود. به طور ساده با رنگ بندیهای خاص نشان میدهد که هوای اطرافتان چقدر آلوده است.
شاهسونی افزود: برای دسترسی به اطلاعات شاخص کیفیت هوا در شهر تهران میتوانید به سایت شرکت کنترل و کیفیت هوای تهران یا سامانه پایش کیفی هوای کشور مراجعه کنید. البته اپلیکیشن موبایلی نیز برای این منظور آماده شده است.
وی اظهار کرد: کودکان، سالمندان و زنان باردار مستعد بیشترین ابتلا به بیماریهای مرتبط با آلودگی هوا هستند. در این بین افراد دارای بیماریهای قلبی و عروقی، تنفسی و آسم نیز بسیار آسیب پذیر هستند. در واقع ژنتیک فرد، بیماریهای زمینهای و تغذیه نیز بر حساسیت فرد به آلودگی هوا تأثیر گذار است.
توصیههای وزارت بهداشت
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت افزود: در روزهایی که هوا ناسالم برای گروههای حساس (شاخص کیفیت هوا ۱۰۱ تا ۱۵۰ با رنگ زرد) باشد. زمان بازی کودکان در فضای باز و پارکها را به میزان زیادی کاهش دهید. همچنین افراد مسن و بیمارانی که دارای مشکلات تنفسی هستند نیز فعالیت خود را در فضای بیرون کاهش دهند.
وی گفت: در روزهایی که شاخص کیفیت هوا «ناسالم برای همه گروهها» (۱۵۱ تا ۲۰۰ و رنگ قرمز) است. باید از ورزش، دوچرخه سواری و به طور کلی از قرار گرفتن در معرض هوای آزاد بپرهیزید. فعالیتهای ورزشی خود را در باشگاههای ورزشی ادامه دهید یا در داخل منزل فعالیت سبک ورزشی داشته باشید.
در روزهایی که شاخص کیفیت هوا «بسیار ناسالم» (۲۰۱ تا ۳۰۰ با رنگ بنفش) است. گروههای حساس به خصوص افرادی که بیماری قلبی دارند باید از هرگونه فعالیت در فضای بیرون اجتناب و از حضور در فضاهایی که سیگار استعمال میشود اجتناب کنند.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت افزود: همیشه از ورزش کردن در کنار اتوبانها و خیابانهای شلوغ (حتی در روزهای با هوای خوب) اجتناب کنید. زیرا وسایل نقلیه در اتوبانهای شلوغ مقدار زیادی آلایندهها را در فاصله ۵۰۰ متری اتوبان منتشر میکنند.
شاهسونی درباره افرادی که بیشتر در معرض خطر آلودگی هوا هستند، توضیح داد: کودکان، سالمندان، زنان باردار، افراد دارای بیماریهای زمینهای، افراد مبتلا به آسم، افراد مبتلا به بیماریهای قلبی-عروقی، افراد مبتلا به بیماریهای مزمن انسداد ریوی (COPD)، افراد مبتلا به بیماری دیابت، افراد مبتلا به سرطان، افراد مبتلا به کووید-۱۹، افراد چاق، ساکنان در کنار اتوبانهای پرترافیک، ورزشکاران و افراد سیگاری بیشتر تحت تاثیر آلودگی هوا قرار میگیرند.
علائم اصلی تاثیر آلودگی هوا بر بدن
وی درباره علائم مواجهه با آلودگی هوا، بیان کرد: سوزش چشم، تحریک ریه و گلو، افزایش تولید خلط در بینی و گلو، سرفه، مشکل در تنفس از علائم مواجهه با آلودگی هوا است. اگر بیماری قلبی دارید، استنشاق ذرات میتواند باعث مشکلات جدی مانند حمله قلبی شود.
علائم در بیماران قلبی شامل درد یا سفتی قفسه سینه، ضربان قلب سریع، احساس تنگی نفس، افزایش فشار خون و خسته تر از حد معمول بودن است. اگر هر یک از این علائم را دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائم بدتر شد یا بیشتر از حد معمول طول کشید. حتماً به پزشک خود اطلاع دهید یا با اورژانس با شماره ۱۱۵ تماس بگیرید.
او تاکید کرد: در شرایط آلودگی هوا برای افرادی که ضرورتی برای خروج از منزل ندارند. ماندن در خانه بهترین راهکار جهت جلوگیری از عوارض مخرب آلودگی هوا است. لازم است در و پنجره ها را ببندید. در صورت داشتن تهویه مطبوع آن را در حالت باز چرخش(re-circulate) قراردهید.
شاهسونی گفت: خانه را مرطوب نگاه دارید و از کشیدن سیگار اجتناب کنید. از آنجا که آلودگی هوا سبب تحریک ناحیه فوقانی سیستم تنفسی و ایجاد سرفه نیز میشود. بهتر است به طور مرتب آب بنوشید و از خشک شدن گلو جلوگیری کنید. در صورت امکان رطوبت خانه را با استفاده از دستگاههای بخور متناسب کنید.
در این شرایط کشیدن سیگار و استفاده از وسایل گرمایشی مثل شومینه سبب کاهش کیفیت هوا در منزل میشوند. استفاده از گل و گیاهان آپارتمانی و استفاده از دستگاههای تصفیه کننده هوا مجهز به فیلتر هوا (حتماً قبل از خرید مزایا و معایب آن را بررسی کنید.) میتواند در بهبود کیفیت هوای داخل خانه موثر باشد.
کدام ماسکها برای روزهای آلوده مناسب است؟
او استفاده از ماسک مناسب آلودگی هوا را راهکاری مناسب خواند و ادامه داد: بعد از شیوع بیماری کووید-۱۹ استفاده از ماسک تقریبا به یک امر ضروری تبدیل شد. این موضوع در مورد آلودگی هوا حتی بیشتر از دوران همهگیری بیماری کووید-۱۹ دارای اهمیت است. با این تفاوت که ماسکهای جراحی یا سه لایه معمولی در آلودگی هوا تاثیر کمتری دارند.
شاهسونی گفت: ماسکهای مناسب در این شرایط شامل انواع ماسک N95 یا KN95 یا FFP2 هستند. این ماسکها میتوانند با استفاده از استانداردهای شناخته شده بین المللی تا ۹۵ درصد ذرات معلق زیر ۲.۵ میکرون را فیلتر کنند.
این ماسکها در دو نوع بدون دریچه (سوپاپ) و دریچه دار تولید میشوند. افرادی که مشکوک به بیماری کووید-۱۹ هستند حتما از نوع بدون دریچه آن استفاده کنند. افراد دارای بیماری های قلبی و تنفسی و زنان باردار قبل از استفاده از این ماسکها با پزشک خود مشورت کنند.
وی گفت: در روزهایی که هوا آلوده است کمتر از خودرو شخصی استفاده کنیم. ضمن رعایت فاصله گذاری اجتماعی استفاده از حمل و نقل عمومی را در اولویت قراردهیم. سوزاندن زباله و شاخ و برگ درختان، نقاشی در و دیوار با استفاده از اسپری و انجام فعالیتهایی که به هر شکلی تولید گرد و غبار میکنند را در این روزها محدود کنیم.
استفاده از خدمات الکترونیک به منظور انجام امور بانکی و کاهش خریدهای روزمره نیز میتواند نقش بسیار مهمی در این موضوع داشته باشد.
استفاده از مازوت در نیروگاهها
وی افزود: مدیریت مصرف سوخت خانگی نیز بسیار مهم است. این امر سبب میشود تا صنایع و نیروگاهها به منظور جلوگیری از توقف در تولید، به مصرف سوختهایی با کیفیت کمتر از جمله مازوت روی آورند.
مدیریت مصرف انرژی در منزل ضمن کاهش هزینهها سبب میشود که استفاده از این نوع سوختها به کمترین مقدار برسد. استفاده از لامپهای کم مصرف، ترموستاتهای اتوماتیک یا هوشمند و تنظیم درجه حرارت منزل روی ۲۱ تا ۲۴ درجه سلسیوس، پوشیدن لباس مناسب با فصل، عایق کاری مناسب منزل و اخذ گواهی استاندارد موتورخانه میتواند به این امر کمک شایانی کند.
شاهسونی اظهار کرد: سکته قلبی و مغزی از مهمترین عوارض و دلایل مرگ ناشی از آلودگی هوا است. اقدام به موقع در این شرایط میتواند سبب نجات زندگی این گروه حساس شود. مراقب باشید کسانی که دارای آسم هستند حتما اسپریهای مخصوص خود را همراه داشته باشند.
وی ادامه داد: با تنفس هوای آلوده محکوم به زندگی با بیماری و مرگ زودرس هستیم. از سوی دیگر کیفیت هوایی که تنفس میکنیم به سبک زندگی و انتخابهایی که هر روز انجام میدهیم بستگی دارد. بنابراین درباره اینکه آلودگی هوا چگونه بر ما تأثیر میگذارد و اینکه چگونه میتوانیم در شغل، مدرسه و خانواده برای بهتر نفس کشیدن خود و دیگران و جلوگیری از آلودگی هوا موثر باشیم باید به یکدیگر کمک کنیم.
از خودروها و موتورسیکلتهای فاقد معاینه فنی استفاده نکنید
شاهسونی گفت: خودروها و موتورسیکلتهایی که معاینه فنی استاندارد ندارند، عامل دیگری برای آلودگی هوا هستند. از نزدیک شدن به هر نوع وسیله نقلیه (اعم از خودروهای سواری، موتورسیکلت، اتوبوس، مینیبوس و کامیونها) اجتناب کنید.
در زمان ترافیک سنگین شیشه خودرو را بالا آورده و سیستم تهویه خودرو را در حالت بازچرخش داخلی قرار دهید. از روشن نگهداشتن طولانی مدت خودرو در فضاهای بسته مانند پارکینگ خودداری کنید.
در زمان توقف طولانی مدت خودرو مانند پشت چراغ قرمز خودرو را خاموش کنید. از روشن نگهداشتن خودرو در حالت کار در حالت درجا اجتناب کنید.
از تنظیم صحیح موتور خودرو خود اطمینان یافته و به صورت دورهای (سالیانه خودروهای شخصی و شش ماه خودروهای عمومی) به مراکز معاینه فنی مراجعه کنید.
در هنگام خرید خودرو، خودرو باید دارای برگه معاینه فنی معتبر باشد. استفاده از وسایل نقلیه فاقد معاینه فنی و دودزا به خصوص موتورسیکلتهای دو زمانه خودداری کنید.
نقش تغذیه در کاهش عوارض ناشی از آلودگی هوا
شاهسونی خاطرنشان کرد: مصرف بیشتر سبزی و میوه میتوانند به حفظ سلامتی شما در برابر آلودگی هوا کمک کند. آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﻫﻮا ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻮلهای ﺑﺪن ﻋﻮارض ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﯽ را ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﯽﮔﺬارد.
ﺳﯿﺴﺘﻢ دﻓﺎﻋﯽ ﺑﺪن، در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدی ﺳﻠﻮلها را از آﺳﯿﺐهای ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﯽکند. اﻣﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺮب ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺜﻞ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎی هوا ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺪن ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺒﺎرزه کند. در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻋﻤﻞ ﺳﻠﻮلهای ﺑﺪن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺨﺮبهایی ﻧﻈﯿﺮ رادیکالﻫﺎی آزاد تخریب ﻣﯽﺷﻮد.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت تاکید کرد: آﻧﺘﯽ اﮐﺴﯿﺪانﻫﺎ ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﻠﻮی ﻋﻤﻞ رادﯾﮑﺎلﻫﺎی آزاد را ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺎﻧﻊ از ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺳﻠﻮلﻫﺎی ﺣﯿﺎﺗﯽ ﺑﺪن ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﻣﺼﺮف ﺑﯿﺸﺘﺮ آﻧﺘﯽ اﮐﺴﯿﺪانﻫﺎ زمینهای را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪن ﺑﻪ راﺣﺘﯽ رادﯾﮑﺎلﻫﺎی آزاد ﻣﻀﺮ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮد.
بنابراین غذاهای حاوی آنتی اکسیدان میتوانند از بدن شما در برابر آسیبهایی که بر اثر رادیکالهای آزادی ناشی از آلودگی هوا محافظت کند.
همچنین مواد غذایی حاوی ویتامین C، ویتامین E مانند میوه و سبزی تازه، مرکبات، انار، روغنهای خوراکی، ماهی، گوجه فرنگی، کلم بروکلی، فلفل سبز، هویج، گوشت قرمز، سیر، فندق، بادام و … میتوانند به حفاظت از بدن شما در برابر عوارض ناشی از آلودگی هوا کمک کند.
خبرنگار: پریسا سیدیان