آلودگی هوا در محیط های شهری امروزه یکی از مهمترین عوامل بروز بیماری های تنفسی و قلبی هستند اما نباید از این نکته بسیار مهم غافل شویم که آلاینده های محیط خانه از جمله استفاده از مواد شیمیایی، قارچ‌ها، گازهای سمی، دودهای دست دوم و سوم و مواد حساسیت زا به مراتب می توانند خطرناکتر باشند.
به گزارش پایگاه خبری ساعت سلامت، در سال‌های اخیر معضل آلودگی هوا در محیط بیرون، موضوعی بسیار نگران‌کننده بوده تا جایی که گاهی حتی فراموش می‌کنیم کیفیت هوایی که در داخل خانه تنفس می‌کنیم نیز به اندازه هوای بیرون مهم است.
بنابر اعلام سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA)، میزان آلاینده‌های هوا در داخل خانه نه تنها می‌تواند تا ۱۰۰ برابر بیشتر از آلاینده‌های هوای بیرون باشد، بلکه حتی گاهی اثر مخرب‌تری بر سلامت انسان دارد.
آثار آلودگی هوای داخل خانه به نوع آلاینده موجود بستگی دارد. اما به طور کلی می‌تواند مشکلاتی مانند سرطان، ذات‌الریه یا پنومونی، آسم، انواع حساسیت‌ها، نارسایی قلبی و حتی تولد نوزاد زیروزن طبیعی را در مادران باردار موجب شود.
افراد مبتلا به بیماری‌های خاص مرتبط با مشکلات تنفسی یا قلبی و همچنین کودکان خردسال و افراد مسن، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
شناخت آلاینده‌های خانگی و کاهش آنها
وقتی در خانه نشسته‌اید. و بدون سابقه بیماری، علائمی حاکی از وجود مشکلات تنفسی مشاهده می‌کنید. شاید وقت آن رسیده باشد که کیفیت هوای محل زندگی‌تان را بررسی کنید. اما نباید از یاد برد که وجود آلاینده‌های هوا و تاثیر بد و بیماری‌زای آنها بر بدن می‌تواند تا سال‌ها مخفی بماند.
برای پیشگیری از آثار مخرب گاز فرمالدئید می‌توان به جای مبلمان نو، مبلمان دست‌دوم خرید، چرا که میزان آزادسازی فرمالدئید به مرور زمان کمتر می‌شود.
نشریه ایندیپندنت در این مطلب علاوه بر شرح مختصری بر مهمترین آلاینده‌های هوا در محیط خانه، چند راهکار برای کاهش آلودگی هوای داخل خانه نیز پیشنهاد کرده که به این شرح است:
یکی از مهمترین روش‌ها برای پاکیزه نگه داشتن هوای داخل خانه، شناخت منابع معمول آلودگی و اجتناب از افزودن به آن است. برخی از این منابع آلاینده هوا در داخل خانه عبارتند از:
گازهای سمی
– رادون: از جمله آلاینده‌های رایج در بیشتر منازل مسکونی می‌توان به « گاز رادون» موجود در خاک و سنگ و مصالح ساختمانی اشاره کرد.
– دود دست‌دوم و سوم: در حقیقت، دود سیگاری است که افرادی غیر از شخص سیگاری، به دلیل اینکه در معرضش قرار دارند، آن را به ناچار استشمام می‌کنند و بیش از فرد سیگاری در معرض خطر ابتلا به بیماری‌هایی همچون سرطان قرار می‌گیرند.
نوع دیگر، دود دست‌سوم است که به دود سیگاری گفته می‌شود که روی سطوح لباس یا مبلمان می‌نشیند و در صورت پاک نکردن محیط، برای سلامتی مضر است.
– فرمالدئید: این گاز از ترکیب‌های آلی فرار و یکی از مضرترین انواع گازها است که از برخی وسایل داخل خانه ساطع می‌شود. فرمالدئید (یا فرمالدهید)، معمولا در چسب‌های مورد استفاده در چوب کامپوزیت و مبلمان یافت می‌شود.
برای پیشگیری از آثار مخرب گاز فرمالدئید می‌توان به جای مبلمان نو، مبلمان دست‌دوم خرید، چرا که میزان آزادسازی فرمالدئید به مرور زمان کمتر می‌شود.
– محصولات پاک‌کننده: برخی محصولات پاک‌کننده حاوی مواد شیمیایی بسیار مضرند که ممکن است در هوا باقی بمانند. از جمله شیشه‌پاک‌کن‌ها، خوش‌بوکننده‌های هوا، اسپری‌های پاکسازی و غیره. با انتخاب محصولات مطمئن‌تر و ایمن‌تر، می‌توانید از میزان این مواد سمی در فضای منزلتان بکاهید.
کنترل موارد حساسیت‌زا
معمولا در بیشتر فضاهای داخلی، می‌توان رد انواع محرک‌ها و مواد آلرژی‌زا را یافت. مثلا در گرد و خاک، کپک و غبار خانگی. دور نگه داشتن این مواد و موجودات حساسیت‌زا نه تنها کیفیت هوای خانه را بهبود می‌بخشد. بلکه خطر ابتلا به مشکلات تنفسی از جمله آبریزش بینی، سوزش چشم‌ها، گلودرد، عطسه، خارش، و بروز دانه‌های قرمز روی پوست را کاهش می‌دهد.
کولر آبی
اگر در خانه از کولر آبی استفاده می کنند باید به این نکته توجه داشته باشید که پوشال های کولر آبی به علت قرارگرفتن مداوم در معرض رطوبت منبع مهمی برای رشد قارچ ها هستند. بنابراین لازم است هر سال قبل از شروع فصل گرما و راه اندازی کولر، پوشال های آن تعویض شوند تا قارچ ها و عوامل بیماری زای مخفی در آن از طریق کولر وارد هوای خانه نشود.
گردگیری مداوم اشیای خانه و پاکیزگی آنها از خاک و مواد حساسیت زا نیز در کاهش عوامل حساسیت زا و بروز آلرژی بسیار موثر است.
حیوانات خانگی
اگر در خانه حیوان خانگی دارید، توجه به بهداشت و پاکیزگی آن در پیشگیری از بیماری ها بسیار مهم است. برای این کار حتما حیوان خانگی را به طور مداوم به حمام ببرید و بشویید. حتما با دامپزشک درباره سلامت حیوان مشورت کنید. تا از ابتلای حیوان به بیماری و انتقال آن به انسان در خانه جلوگیری شود.
استفاده از توری و جلوگیری از ورود حیوانات موذی. حشرات و مگس به خانه نیز نقش بسیار مهمی در بهداشت خانه و پیشگیری از انواع بیماری ها دارد.
شست و شوی به موقع لباس‌ها، ظروف، دفع سریع و به موقع زباله. پرهیز از ماندن ظرف‌ها و غذاهای آلوده نیز نقش بسیار مهمی در بهداشت خانه دارد.
راهبردهای پیشگیرانه برای خلاصی از دست موارد حساسیت‌زا عبارت‌اند. از حمام کردن حیوان خانگی و رسیدگی به بهداشتش، شستن منظم ملافه‌ها با آب داغ و انتخاب بالش‌های ضدحساسیت.
همچنین برای پاکسازی محیط خانه از مواد حساسیت‌زا. می‌توانید به طور منظم جاروبرقی بکشید و سطوحی که گرد و غبار بر آنها نشسته را پاک کنید. با استفاده از محلول‌های شست‌وشو یا صابون سطوح کپک‌زده را بشویید. و فرش‌ها و مبلمان خانه را جابه‌جا کنید تا کپک نتواند در گوشه و کنار آنها رشد کند.
استفاده از دستگاه تهویه هوا
نصب دستگاه تهویه هوا در خانه یکی از موثرترین راه‌ها برای پاکیزه نگه داشتن هوای منزل است. البته دستگاه‌های تهویه هوا نمی‌توانند همه آلودگی‌های موجود در هوا را از بین ببرند. برای همین شاید بهتر باشد برای کاهش دود. آلاینده‌های فرار، تخم‌های کپک در هوا، دی‌اکسید کربن اضافی و شوره‌های معلق حیوان خانگی، از فیلترهای مخصوص استفاده کنید. دستگاه تصفیه و تهویه هوا با این فیلترها می‌تواند به حذف ذرات ویروس آنفلوانزا هم کمک کند.
حفظ جریان مداوم هوا در منزل از ساده‌ترین (و احتمالا کم‌خرج‌ترین) روش‌ها برای بهبود کیفیت هوا است. اگر هوای بیرون پاکیزه باشد. باز کردن درها و پنجره‌ها راه خوبی برای دعوت هوای تازه به داخل خانه است.
هوا از طریق منافذ موجود وارد خانه می‌شود. برای همین بهتر است فیلترهای سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی منزل را مرتب تعویض کنید. مطمئن شوید که مجراهای رفت و آمد هوا پاکیزه و بدون گرد و غبارند. و فیلترهای دستگاه‌های تهویه خانه را همیشه بازرسی و چک کنید.
کاهش رطوبت
رطوبت در فضاهای داخلی به بروز موقعیت‌های آلوده نظیر ایجاد کپک منجر می‌شود. و محیط خوبی برای نفوذ آلاینده‌های فرار به هوای منزل است.
رطوبت در فضای داخلی می‌تواند ناشی از عوامل گوناگون باشد: آب و هوای مرطوب، نشتی لوله‌ها یا سقف. وجود حوض یا استخر در خانه. نبود تهویه و وجود بخار زیاد در حمام و آشپزخانه.
استقرار مدام در چنین محیط‌های مرطوبی به بیماری‌های تنفسی مانند خس‌خس سینه، سرفه و حمله‌های آسم می‌انجامد. برای کاهش رطوبت محل زندگی‌تان می‌توانید از رطوبت‌گیر استفاده کنید. هنگام دوش گرفتن یا آشپزی پنکه‌ای روشن کنید یا پنجره‌ها را باز کنید. نواحی تجمع آب و رطوبت را در خانه‌تان پیدا کنید و آنها را از بین ببرید.
بررسی دستگاه‌های گرمایشی
وجود برخی دستگاه‌های گرمایشی هم تاثیر بسیاری بر کیفیت هوا دارد. برای مثال، دستگاه‌های گرمایشی گازسوز و همین‌طور شومینه‌های هیزمی که ذرات آلاینده در هوای خانه آزاد می‌کنند. ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان ریه را افزایش دهند.
دستگاه‌های گرمایشی گازسوز می‌توانند مونواکسید بیشتری در هوا آزاد کنند. گازی که سبب خفگی و مرگ می‌شود.
به گفته کارشناسان برای پیشگیری از ترکیب گاز با هوای داخل خانه. باید از مجرای جداگانه‌ای برای نصب دستگاه گرمایشی استفاده کرد.
دستگاه‌های گرمایشی خورشیدی و برقی گزینه‌های بسیار بهتر، ایمن‌تر و پاکیزه‌تری هستند که هوای داخلی را نیز تمیز نگه می‌دارند.
داشتن خانه ای بهداشتی که به سلامت انسان کمک کند . علاوه بر رعایت اصول بهداشتی به عوامل دیگری مانند نور مناسب، نداشتن آلودگی صوتی، داشتن سیستم مناسب دفع فاضلاب و … نیز بستگی دارد که در مطالب جداگانه ای در پایگاه خبری ساعت سلامت به آن می پردازیم.
منبع: ایسنا
