رئیس انجمن متخصصان علوم آزمایشگاهی بالینی ایران گفت: کیت‌های آزمایشگاههای تشخیصی در کشور بسیار کمیاب شده به همین علت آزمایشگاهها به دستگاههای قدیمی رو آورده‌اند که خطای زیادی دارند. به این ترتیب مردم سرگردان و پزشکان سردرگم شده‌اند و جان بسیاری از بیماران به خطر افتاده است.
دکتر حسین فاطمی در گفت و گو با خبرنگار ساعت سلامت افزود: 70 تا 80 درصد تشخیص بیماری‌ها از طریق آزمایشگاهها صورت می‌گیرد. دقت کیت‌ها و دستگاههای آزمایشگاهی برای تشخیص درست بیماری‌ها بسیار مهم است. اما کمبود کیت‌های آزمایشگاهی به شدت تشخیص بیماری ها را در کشور دچار اختلال کرده است.
وی گفت: دستگاههای آزمایشگاههای تشخیصی دو دسته شامل دستگاهها «باز» و «بسته» هستند. یکسری دستگاههای جدید و مدرن هستند که اصطلاحا دستگاه «بسته» یا close نامیده می‌شوند. این دستگاهها فقط با کیت خودشان کار می‌کنند. کیت‌های دستگاههای دیگر روی آنها جواب نمی‌دهد و متاسفانه کیت این دستگاهها به شدت کمیاب و گران شده است.
رئیس انجمن متخصصان علوم آزمایشگاههای بالینی ادامه داد: دستگاههای تشخیصی «باز» و قدیمی خطای زیادی دارند و فقط با دستگاههای بسته می توان دقیقا مشخص کرد که وضعیت بیمار چگونه است. استفاده از دستگاههای نسل قدیم هم بیماران و مردم را سرگردان می‌کند چون باید به آزمایشگاههای متعدد مراجعه کنند و هم پزشک در تشخیص وضعیت بیمار سردرگم می شود. آزمایشگاهها هم به علت تفاوت جواب ها مورد اتهام قرار می‌گیرند.
وی گفت: یکی از علل این کمبود شدید، تغییر نرخ ارز واردات تجهیزات پزشکی از ارز ترجیحی به نیمایی است که البته حالت ابهام دارد و به طور دقیق معلوم نیست ارز ترجیحی را برای واردات این تجهیزات برداشته‌اند یا نه. اما عملا بسیاری از تجهیزات پزشکی با ارز نیمایی وارد میشود.
هزینه کیت آزمایشگاهی 7 برابر، افزایش تعرفه 15 درصد
دکتر فاطمی افزود: اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت به دنبال این است که برخی از این کیت‌ها در داخل تولید شود. اما ساختن این کیت‌ها با تکنولوژی‌های موجود در ایران امکانپذیر نیست زیرا بسیاری از این کیت‌ها باید از سوی مراجع معتبر تایید شود.
وی اضافه کرد: در جلسه‌ای که نمایندگان برخی شرکتهای داخلی مدعی تولید کیت‌های تشخیصی حضور داشتند وقتی از آنها در مورد کیفیت و مدت زمان ماندگاری کیت‌ها سوال پرسیدیم، جوابی نداشتند و خودشان هم نمی‌دانستند. متاسفانه سردرگمی عجیبی در بازار تجهیزات و کیت‌های آزمایشگاهی در کشور وجود دارد.
رئیس انجمن متخصصان علوم آزمایشگاههای بالینی ادامه داد: بسیاری از آزمایشگاهها، مجبورند کیت‌های مورد نیاز را با ارز نیمایی وارد کنند. در این صورت هزینه کیت‌های آزمایشگاهی حداقل 7 برابر میشود در حالی که تعرفه‌های آزمایشهای طبی حدود 16 درصد افزایش یافته که هیچ تناسبی ندارد.
وی گفت: اداره کل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت مدعی شده بود که برای جبران هزینه این کیت‌ها و لوازم آزمایشگاهی با احتساب اینکه این لوازم با چه ارزی وارد شده ما به التفاوت هزینه آن از طریق بیمه‌ها پرداخت میشود اما چنین مکانیزمی عملی نیست.
دکتر فاطمی افزود: اگر بخواهند چنین برنامه‌ای را اجرا کنند مثل طرح دارویاری با بدهی و تاخیر پرداخت بیمه‌ها، مشکلات زیادی برای مردم و آزمایشگاهها به وجود می‌آید زیرا جزئیات کار دیده نشده است.
افزایش خطای پزشکی با دستگاههای قدیمی آزمایشگاهها
وی گفت: دستگاههای آزمایشگاهی با تکنولوژی «بسته» امروز نقش بسیار مهمی در تشخیص بسیاری از از بیماری‌ها مثل سرطان، یا اندازه گیری هورمورن‌ها یا ویتامین‌ها و … دارند. مثلا یک پزشک می‌خواهد ببیند بعد از عمل سرطان یا تیروئید بیمار در چه وضعیتی است و برای اینکه بتواند تصمیم درستی بگیرد نیازمند استفاده از دستگاههای جدید و مدرن امروزی (دستگاه بسته) است که دقیق هستند.
رئیس انجمن متخصصان علوم آزمایشگاههای بالینی ادامه داد: بسیاری از آزمایشگاههای بیمارستانها هم به علت نبود کیت‌های تشخیصی دستگاههای آزمایشگاهی بسته، به مشکل خورده‌اند و بسیاری از بیمارستانها و اورژانس‌ها نیز در تشخیص بیماری افراد مراجعه کننده دچار مشکل شده‌اند.
رئیس انجمن متخصصان علوم آزمایشگاههای بالینی گفت: در صورت استفاده از دستگاههای تشخیصی نسل قدیم و دستگاههای باز، بیماران باید برای تشخیص یک بیماری به چندین آزمایشگاه مراجعه کنند تا امکان تشخیص بیماری آنها به وجود آید. چون معلوم نیست جواب کدام آزمایشگاه درست است و سرگردان می‌شوند.
سردرگمی پزشکان در تشخیص بیماری
دکتر فاطمی افزود: مثلا پزشکی که پروستات یک بیمار را عمل می‌کند. انتظار دارد بعد از عمل جواب آزمایش PSA بیمار یک صدم یا دو صدم باشد تا مطمئن شود سلول سرطانی وجود ندارد. اما یک دفعه با دستگاههای قدیمی جواب آزمایش عدد بسیار بالاتری را نشان می‌دهد. به این ترتیب پزشک و بیمار سردرگم می‌شوند.
وی ادامه داد: یا مثلا تعیین دقیق میزان ویتامین D بسیار مهم است و اگر برای فردی که ویتامین D بالایی دارد مصرف این ویتامین تجویز شود، فرد دچار مسمومیت میشود. اگر برای تشخیص میزان ویتامین D از دستگاههای قدیمی باز و غیردقیق استفاده شود، عدد درستی را نشان نمی‌دهد و پزشک بر اساس آن برای فرد ویتامین D تجویز می‌کند و به این ترتیب بیمار دچار مسمومیت دارویی میشود.
رئیس انجمن متخصصان علوم آزمایشگاههای بالینی اضافه کرد: اکنون در مورد دستگاههای تشخیصی جدید و بسته به طور جدی دچار کمبود کیت هستیم. اگر هم باشد، قیمت آن حدود 6 برابر بیشتر شده است به همین علت بسیاری از آزمایشگاههای تشخیص طبی دوباره به دستگاههای قدیمی رو آورده‌اند.
فاطمی ادامه داد: خود دستگاههای آزمایشهای تشخیصی نیز بسیار گران شده‌اند. مثلا دستگاهی که قبلا 25 میلیون تومان بود اکنون نوع جدید آن 2.5 میلیارد تومان شده است. لوازم جانبی این دستگاهها نیز به همین نسبت گرانتر شده‌اند.
