رئیس انجمن علمی طب سالمندی هشدار داد: 10 میلیون نفر سالمند داریم که جمعیت آنها به سرعت در حال افزایش چند برابری است درحالی که دولت هیچ برنامه عملی و اجرایی نه در حوزه بهداشت و درمان و نه بیمه و نگهداری سالمندان ندارد. ابر بحران بزرگی در راه است.
به گزارش ساعت سلامت دکتر احمد دلبری افزود: ۱۰ میلیون نفر از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند. سرعت دو و سه برابر شدن جمعیت سالمندی در کشور نگران کننده است و پیش بینی می‌شود در سال ۱۴۳۰ حدود ۳ برابر جمعیت فعلی سالمند داشته باشیم.
وی درباره اجرای سند ملی سلامت سالمندی، گفت: متاسفانه این سند تاکنون اجرایی نشده و هنوز برنامه اقدام ندارد. تقسیم کار ملی برای آن انجام نشده است و در حد رونمایی بوده است.
دلبری افزود: اجرای سند سلامت سالمندی وابسته به استان و شهرستان است. اگر مدیری در مجموعه‌ای دغدغه سالمندی داشته باشد، بخش‌هایی از سند را اجرایی می‌کند، اما نمی‌توان گفت سند ملی سلامت سالمندی به شکل کشوری اجرا می‌شود. چندین سال است که از رونمایی این سند می‌گذرد ولی هنوز دبیرخانه شورای ملی سالمندی برنامه اقدام برای سند را ابلاغ نکرده است.
وی گفت: سند ملی سلامت سالمندی به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شده است. البته سند یک مفهوم کلی است و نیاز به تقسیم کار دارد که هنوز محقق نشده است.
وی با انتقاد از کمیته‌های دبیرخانه شورای ملی سالمندی افزود: این کمیته‌ها باید اصلاح شوند. در کمیته های تشکیل شده به عنوان مثال مسئولیت کمیته آموزش به اداره کار داده شده است در حالی که رابطه‌ای بین آموزش و توانمندی سالمندان بازنشسته با اداره کار وجود ندارد.
اَبر بحران سالمندی در راه است، مسئولان غافل
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی گفت: بحران و چالش سالمندی فراتر از یک یا دو وزارتخانه است؛ ما اَبَر بحران سالمندی را در راه داریم و برای مدیریت این اَبَر بحران به برنامه و عزم حاکمیتی نیاز داریم. مشکلات سالمندی تنها بحث بهداشت و درمان نیست. در حوزه بازنشستگی و سالمندی چالش‌هایی بسیار فراتر از بهداشت و درمان داریم.
وی افزود: برخی صندوق‌های بازنشستگی ورشکسته‌اند چون به دلیل بازنشستگی‌های پیش‌از موعدی که انجام می‌شد، اکنون با حجم زیادی از بازنشستگان روبرو هستیم که به جز صندوق تامین اجتماعی، سایر صندوق‌ها نیز توان پرداخت مسمتری این افراد را ندارند.
دلبری گفت: به دلیل این مسائل و مدیریت این بحران نیاز است که یک بسیج عمومی و حاکمیتی صورت پذیرد. در مورد سالمندی نمی‌توان تنها به اقدامات وزارت بهداشت یا سازمان بهزیستی بسنده کرد.
او ادامه داد: دو سال است که جلسه شورای سالمندی در کشور تشکیل نشده است. در سند ملی سلامت سالمندی قید شده است که شورای ملی سالمندی باید هر 6 ماه تشکیل شود اما دو سال است که این جلسه برگزار نشده است.
۳۶۰ هزار سالمند پرخطر
رئیس انجمن علمی طب سالمندان ایران افزود: منابع لازم برای درمان بیماران سالمند در آینده را نداریم. بنابراین لازم است به سمت پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها برویم؛ یعنی باید بحث بهداشت در حوزه سالمندی مهمتر از بحث درمان باشد ولی متاسفانه برنامه‌ای برای این مهم وجود ندارد.
وی گفت: در حال حاضر در سطح کشور ۳۶۰ هزار نفر سالمند بسیار پرخطر داریم که بیماری‌های زیادی دارند، اما متاسفانه هنوز برای بیمار نشدن افراد فکری نشده و سازمان‌های بیمه‌گر حتی از پذیرش نسخ متخصصین طب سالمندی که مثلا MRI مغزی برای سالمند می‌نویسند، خودداری می‌کنند. سایر متخصصین نیز مجاز به نوشتن این نسخ هستند.
دلبری درباره جمعیت سالمندان کشور گفت: آخرین سرشماری رسمی کشور مربوط به سال ۱۳۹۵ بوده است اما، جمعیت‌شناسان برآورد می‌کنند که اکنون تقریبا ۱۰ میلیون نفر سالمند (فرد بالاتر از ۶۰ سال) داریم. موضوع نگران کننده سرعت سالمند شدن جمعیت ایران است.
سرعت سالمندی در ایران بالاتر از کشورهای توسعه یافته
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی افزود: سرعت سالمند شدن افراد در جامعه ما منحصر به فرد است؛ در کشورهای توسعه یافته زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت سالمندی بیش از ایران است.
وی ادامه داد: سرعت رشد دو برابر شدن جمعیت سالمندی از ۱۰ درصد به ۲۰ درصد، در فرانسه ۱۲۰ سال، در سوئد ۹۰ سال و در آمریکا ۷۵ سال طول کشیده است اما سرعت دو برابر و حتی سه برابر شدن جمعیت سالمندی در ایران بسیار نگران کننده است .تخمین‌ها بر آن است که در سال ۱۴۳۰ حدود ۳ برابر جمعیت فعلی سالمند خواهیم داشت.
دلبری افزود: فقط نوشتن سند سلامت سالمندی در ایران ۱۸ سال طول کشید. حال در شرایطی که طی ۲۰ سال، جمعیت ۱۰ درصدی سالمندان به ۲۰ درصد می‌رسد، آیا زیرساخت درستی برای مواجهه با این شرایط موجود است؟ جمعیت سالمند آسیب‌پذیر است و نیاز به زیرساخت دارد. چالش‌های سالمندی یک پازل با اجزای مختلف است.
60 درصد منابع بیمه ها صرف سالمندان می شود
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی گفت: ۶۰ درصد منابع بیمه‌ای کشور برای بازنشستگان هزینه می‌شود. این در حالی است که جمعیت بازنشستگان اکنون ۱۰ درصد است ولی آیا در سال ۱۴۲۰ هم همه صندوق‌ها می‌توانند از پس پرداخت این هزینه‌ها بربیایند؟ باید عزم ملی برای برطرف کردن چالش‌های سالمندی ایجاد شود.
وی افزود: اکنون یک میلیون نفر فرد بالای ۸۰ سال و 6 هزار نفر بالای ۱۰۰ سال در کشور داریم. اما ۲۰ سال دیگر آدم‌هایی که سن بالاتری دارند بیشتر زنده خواهند بود؛ چرا که با پیشرفت خدمات پزشکی، امید به زندگی افراد هم افزایش یافته است.
دلبری ادامه داد: از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون عمر افراد جامعه ۲۰ سال بیشتر شده است. در ۲۰ سال آینده این پیشرفت‌های پزشکی بیشتر هم خواهد بود و قطعا آدم‌هایی با سن بالاتر زنده خواهند ماند، آیا سیستم‌های بهداشتی، درمانی، بیمه‌ای، رفاهی و … آماده شرایط سالمندی در سال ۱۴۳۰ هستند؟
جوانی جمعیت مشکلات سالمندی را حل نمی کند
دلبری ادامه داد: کارشناسان و متخصصان منکر اهمیت امر جوانی جمعیت نیستند اما این موضوع با سالمندی متفاوت است. اگر جمعیت جوان شود مشکلات سالمندان فعلی و سال‌های آتی از بین می‌رود؟ باید به موازات آنکه به جوانی جمعیت فکر می‌کنیم، به سالخوردگی و پیری جمعیت هم فکر کنیم.
رئیس انجمن علمی طب سالمندان ایران گفت: هر سالمند فعلی به طور میانگین ۵ فرزند دارد، تقریبا ۳۰ درصد سالمندان ساکن در آسایشگاه‌ها را سالمندان مجهول‌الهویه تشکیل می‌دهند، حال به روند آینده فکر کنید که چگونه خواهد شد؟ در حال حاضر آمار تجرد قطعی در سالمندی حدود ۸۰ هزارنفر است اما در آینده چگونه خواهد بود؟ پیش‌بینی می‌شود که با توجه به عبور از سن ازدواج برخی جوانان، آمار تجرد قطعی سالمندان آینده در سال ۱۴۳۰ به بیش از ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر برسد.
شایعترین بیماری‌های دوره سالمندی
دلبری افزود: شایعترین علت مرگ سالمندان به ترتیب به بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها و سکته مغزی است. شایعترین علت معلولیت در سالمندی نیز سکته مغزی است. بخش زیادی از این بیماری‌ها قابل پیشگیری است به شکلی که به عنوان مثال می‌توان تا ۸۰ درصد از سکته مغزی پیشگیری کرد.
وی گفت: تاکنون اقدامات مناسبی در حوزه پیشگیری از بیماری‌ها انجام نشده است. از آنجایی که بیماری‌های دوره بازنشستگی و سالمندی غالبا علامت مشخصی ندارد، توصیه اکید این است که افراد پیش از اینکه بیمار شوند، در دهه پنجم زندگی با مراجعه منظم به پزشک و انجام غربالگری از بروز بیماری پیشگیری کنند.
رئیس انجمن علمی طب سالمندان ایران افزود: ۹۰ درصد سالمندان در کشور یک بیماری،۷۰ درصد دو بیماری و ۵۰ درصد سالمندان ۳ بیماری و بیشتر دارند. با پیشگیری می‌توانیم تعداد این بیماری‌ها را کم کنیم و یکسری از آنها رابه تعویق اندازیم؛ اما متاسفانه به عنوان کارشناس، عزم ملی در این کار نمی‌بینم.
بحران سالمندی برای بالاشهری‌ها
وی گفت: بحران سالمندی مربوط به آدم‌های بالای شهر است. در روستا و یا پایین شهر بالاخره فرد سالمند یک نفر را دارد که به او کمک کند، اما در بالا شهر است که می‌بینیم یک سالمند به تنهایی و بدون کمک هیچکس در یک خانه دوهزار متری زندگی می‌کند.
رئیس مرکز تحقیقات سالمندی گفت: با وجود نیاز کشور به متخصص طب سالمندی تربیت متخصصان طب سالمندی در کشور متوقف شده است. بر اساس استانداردهای جهانی اکنون در کشور به ۲۳۰۰ متخصص طب سالمندی نیاز داریم ولی فقط ۲۳ متخصص طب سالمندی در کشور داریم که همه این افراد هم در رشته تخصصی خود مشغول به فعالیت نیستند.
وی ادامه داد: طی آخرین جلسه‌ای که با معاون آموزشی وزارت بهداشت داشتیم، موضوع توقف تربیت متخصصان طب سالمندی را مطرح کردیم و معاون وزیر بهداشت قول داد که برای این رشته ظرفیت باز کنند که خوشبختانه بالاخره پس از ۵ سال، امسال اعلام شد که دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی ایران هر کدام دو نفر متخصص طب سالمندی تربیت خواهند کرد و این موضوع در دفترچه هم آمد.
دلبری گفت: امسال این اتفاق در شرایطی رخ داد که از موعد مقرر گنجاندن رشته در دفترچه گذشته بود و از ظرفیت ذخیره سایر رشته‌ها، به طب سالمندی ظرفیت دادند و این کاری قابل تحسین بود. امیدوارم این روند در سالیان آتی هم تکرار شود.
تجارت در خدمات سالمندی
رئیس انجمن علمی طب سالمندان ایران با تاکید بر لزوم آموزش نیروی انسانی برای کار با سالمندان گفت: یک سالمند فقط به متخصص طب سالمندان نیاز ندارد؛ همان طور که یک کودک فقط به متخصص کودکان نیاز ندارد.
وی افزود: سالمند به انواع و اقسام تخصص‌ها نیاز دارد. الان در کشور بیش از ۱۰۰ نفر فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان داریم اما چه تعداد فوق تخصص مغز و اعصاب سالمندان داریم؟ و این در شرایطی است که مشکلات مغز و اعصاب سالمندان بیشتر است. البته تربیت نیرو فقط شامل متخصصین نمی‌شود، بلکه در رده‌های پایین‌تر هم لازم است نیرو تربیت کنیم.
رئیس مرکز تحقیقات طب سالمندی گفت: فردی که برای نگهداری از سالمند، غذا دادن به او، کنترل زخم بستر وی و… به منزل می‌آید باید مهارت‌های اولیه را داشته باشد.
وی افزود: در دنیا به موضوع سالمندی به عنوان یک تجارت نگاه می‌شود. دولت‌ها روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند و بیشترین اشتغال در اروپا مربوط به مراقبین سالمند خانگی است.
وی ادامه داد: یکی از اقدامات مفید می‌تواند این باشد که به افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی، آموزش‌های لازم برای نگهداری از سالمندان را بدهیم تا ضمن اشتغالزایی برای این افراد، آنها بتوانند درآمد خوبی هم کسب کنند اما متاسفانه به این مسائل فکر نمی‌شود.
دلبری تاکید کرد: در دنیا همیشه وقتی پنجره جمعیتی باز می‌شود و جوانان و جمعیت سنین بین ۱۵ تا ۶۵ سال بیشتر می‌شود، کشور به سمت توسعه می‌رود. در سال ۱۳۶۵ بیشترین رشد جمعیت را داشتیم اما اکنون در سال ۱۴۰۲ وضعیت برعکس شده است. موضوع سالمندی در کشور ما غیرقابل پیش‌بینی نیست که نتوان فکری برای آن کرد.
خبرنگار: پریسا سیدیان
منبع: ایسنا
اخبار مرتبط
سالمندی در ایران قبل از توسعه‌یافتگی در حال وقوع است
بسته خدمات درمان سالمندی در راه است
برنامه مکمل یاری دانش آموزان و سالمندان اجرا می‌شود
بمب کودکی دهه ۶۰ بمب سالمندی می‌شود
خدمات منسجمی برای مراقبت از سالمندان در منزل نداریم
