معاون پرستاری وزیر بهداشت گفت: 210 هزار نفر در گروه پرستاری شاغل هستند. عمده این افراد خانم هستند که بعد از مدتی حدود 15 درصد آنان به علل مختلف از جمله سختی کار، مشکلات معیشتی یا دلایل دیگر ترک خدمت می کنند.
به گزارش ساعت سلامت، عباس عبادی افزود: آن طور که از همکاران معاونت توسعه وزارت بهداشت شنیده‌ام تقریبا در مجموعه نظام سلامت سالانه حدود ۴ تا 5 هزار نفر شامل پزشک، کارمند عادی، پرستار و … بازنشسته می‌شوند. برخی از پرستاران هم ممکن است پس از پایان طرح میل به اشتغال نداشته باشند؛ چرا که پرستاری یک حرفه سخت و پرمشقت است و شیفت‌های طولانی دارد.
وی گفت: اکنون ۲۱۰ هزار نفر گروه پرستاری در حوزه درمان کشور در بالغ بر ۱۰۵۰ بیمارستان شاغل داریم. چون طی پنج سال گذشته آمار استخدام افزایش یافته است، همکارانی که سابقه کمتر از ۱۰ سال دارند تقریبا نیمی از نیروهای گروه پرستاری را تشکیل می‌دهند و همکارانی که بالای ۲۵ سال سابقه دارند کمتر از ۷ درصد هستند. اما کم کم موعد بازنشستگی این افراد هم می‌رسد و از کار خارج می‌شوند.
او درباره روند مهاجرت پرستاران، توضیح داد: آماری که درباره مهاجرت پرستاران منتشر می‌شود دقیق نیست چون طبق اعلام همکاران سازمان نظام پرستاری ماهانه ۱۰۰ نفر برای گرفتن گواهی گوداستندینگ اقدام می‌کنند اما آیا همه این افراد از کشور با ویزای کاری خارج می‌شوند یا خیر؟ نمی‌دانیم. موضوع مهاجرت بنا به نیاز همه کشورها به نیروی پرستاری امری طبیعی است. اما افزایش آن می‌تواند غیرطبیعی تلقی شود.
تمایل پرستاران به اشتغال در شهرهای کوچکتر
وی مشکلات معیشتی به ویژه در حوزه مسکن را از مشکلات مهم پرستاران معرفی کرد و گفت: گران شدن مسکن سبب شده است که میل ماندن در شهرهای بزرگ برخلاف سابق کاهش یابد و پرستاران مایل به کار در شهرهای کوچکتر باشند که آنجا هم ظرفیت برای همه عزیزان وجود ندارد.
وی تاکید کرد: همکاران سازمان نظام پرستاری و خانه پرستار و سایر انجمن‌های علمی باید علاوه بر مطالبه‌گری، همکاری کنند تا مشکلات برطرف شود و مردم از کمبود خدمات سلامت متضرر نشوند.
تاخیر ۶ تا ۸ ماهه در پرداخت تعرفه‌های پرستاران
عبادی گفت: تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری از دو سال پیش اجرا می‌شود. به دلیل موضوعات اقتصادی شاید نتوانسته باشیم رضایت کامل همکاران را جلب کنیم و مقداری به لحاظ پرداخت هم عقب‌ماندگی مزمن داریم که به طور متوسط تعرفه بین ۶ تا ۸ ماه با تاخیر پرداخت می‌شود.
وی افزود: در برخی شهرها این تاخیر در حد یک یا دو ماه است اما در برخی شهرها هم هشت ماه است که عدد میانگین را اعلام کردیم. در این زمینه سازمانهای بیمه‌گر باید کمک کنند تا ضریب K پرستاری یا ارزش نسبی و ضرایب ریالی و تعداد بسته‌های خدمات پرستاری افزایش یابد. برخی از گلایه‌های همکاران به حق است که باید اصلاح شود.
وی افزود: در دستورالعمل جدید در نقاطی مانند اتاق عمل، اورژانس و دیالیز ترمیم تعرفه صورت گرفته است و برای سال بعد هم شورای عالی بیمه جلسات کارشناسی خود را آغاز خواهد کرد تا اتفاقات بهتری در سال آینده در این حوزه بیفتد.
گلایه‌های بحق پرستاران
معاون پرستاری وزارت بهداشت، ادامه داد: سعی کردیم طی دو سال گذشته وضعیت پرداخت‌ها به پرستاران را تا حدی اصلاح کنیم. علی‌رغم تلاش‌های ارزنده‌ای که انجام شده است اما کندی نظام پرداخت منجر به این شده است که گلایه برحق همکاران ما پا برجا باشد.
دکتر عبادی گفت: در تلاشیم تا مشکلات پرداخت به پرستاران برطرف شود. قطعا همکاران ما این درک متقابل را دارند که صبوری کنند و به ما مشورت دهند که شرایط روز به روز بهتر شود. دنبال این هستیم که فضای کاری برای همکاران پرستار از طریق تخصصی‌سازی خدمات افزایش یابد.
دولت تعرفه‌های پرستاری در منزل با بیمه کند
وی ادامه داد: نباید شغل پرستاری را فقط در چارچوب بیمارستان‌ها ببینیم. بلکه پرستار باید خدمات جامعه محور هم ارائه دهد. به عنوان مثال خدمات پرستاری مراقبت در منزل یک مدل از ارائه خدمت است که کمک می‌کند خدمت ارزان‌تر تمام شود که هم مردم و هم نظام سلامت از آن منتفع می‌شوند.
معاون پرستاری وزیر بهداشت گفت: در این بین سازمان برنامه و بودجه و سازمانهای بیمه‌گر اگر تسهیل کنند که تعرفه مراقبت در منزل تصویب شود. تعداد بیشتری از مردم از این خدمات استفاده می‌کنند. در عین حال در مورد بیماری‌های مزمن به جای آنکه بیمار در بیمارستان بستری شود که ریسک عفونت‌های بیمارستانی را هم افزایش می‌دهد، می‌توان در منزل شخصی خود بیمار از او مراقبت کرد.
عبادی افزود در برنامه هفتم توسعه، دولت و وزارت بهداشت مکلف شده است که با کمک سازمانهای بیمه‌گر، خدمات پرستاری در منزل را تحت پوشش بیمه ببرد ولی تا این لحظه تحت پوشش بیمه نبود. هرچند که تعرفه‌ها با مبالغ ریالی اندک، تعیین شده بود اما اینکه تحت پوشش بیمه باشد یک اتفاق خوب است.
استخدام پرستاران محدود به بیمارستان‌های جدید نباشد
وی افزود: از سوی دیگر باید ظرفیت استخدام‌ها افزایش پیدا کند. سازمانهای بیرون از وزارت بهداشت باید به این امر کمک کنند. در جذب اخیر وزارت بهداشت، مجوز جذب پرستاران را فقط به بیمارستان‌های تازه تاسیس دادند. این درحالی است که تعدادی خروجی نیروی پرستاری به دلیل بازنشستگی، مهاجرت یا هر دلیل دیگری داریم و باید این موضوع دیده شود که حداقل متناسب با خروجی نیرو، ورودی هم داشته باشیم.
معاون وزیر بهداشت ادامه داد: نگهداشت نیروی انسانی موجود هم اقدامی مهم است. پرستاری که جذب می‌شود باید انگیزه ماندن در سیستم و خوب کار کردن داشته باشد. این کار می‌تواند از مسیرهای مختلفی مانند توانمندسازی، برگزاری دوره‌های آموزشی، تخصصی‌سازی پرستاری، موضوعات مرتبط با معیشت و … دنبال شود.
نگهداری پرستاران شاه کلید حل مشکلات است
وی گفت: نگاه به این مقوله و ارتقای نظام پرداخت در مجموعه نظام سلامت یکی از شاه‌کلیدهای اصلی است که اگر به آن کم‌توجهی شود. این کم‌توجهی تنها متوجه پرستاران نیست و ارائه کیفیت مناسب به مردم را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. در واقع فشارکاری بالا سبب خستگی پرستار می‌شود که ناخواسته خدماتی که ارائه می‌دهد را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.
عبادی تاکید کرد: برای تربیت نیروی انسانی سالی ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش ظرفیت داشتیم. ولی برای جذب نیروی انسانی باید بیش از این به موضوع اهمیت دهند. در عین حال در مورد پرداخت‌ها هم باید این کار به موقع و به میزان درستی انجام شود.
سیاست جدید وزارت بهداشت
معاون پرستاری وزارت بهداشت، اظهار کرد: میانگین تعداد گروه پرستاری به تخت ۱.۲ است که استاندارد آن ۱.۸ است؛ ولی در برخی شهرها شاید این عدد ۰.۷ یا ۰.۶ هم باشد. دستور شخص وزیر بهداشت این بوده است که برای بیمارستان‌های جدیدالتاسیس به فکر مسکن کارکنان و پرسنل هم باشیم تا بتواند ماندگاری در مجاورت بیمارستان‌ها را افزایش دهد.
درخواست وزارت بهداشت برای استخدام پرستار
دکتر عبادی گفت: وزارت بهداشت طی چند نوبت موضوع افزایش مجوزهای استخدام را مطرح کرده است. درخواست ما ۷۵ هزار نفر برای کل نظام سلامت است که معمولا ۴۰ تا ۴۵ درصد مربوط به حوزه پرستاری می‌شود و اگر مجوزها را به همه بیمارستان‌ها بدهند، خوب است.
وی ادامه داد: بیشترین علت فرسودگی پرستاران به خاطر کمبود نیروی انسانی است. اگر جذب افزایش یابد فشار کاری نیروها هم کمتر می‌شود. از طرفی باید به پرستاری به عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور، نگاه ویژه داشته باشند.
وی افزود: آزمون استخدامی اخیر وزارت بهداشت در مهرماه برگزار شد و احتمالا همین روزها اعلام نتایج اولیه صورت می‌گیرد تا فرایند گزینش و جذب آغاز شود. سهم استخدام گروه پرستاران از این آزمون استخدامی ۱۲ هزار نفر بود که ۱۰ هزار نفر در بخش درمان و ۲ هزار نفر در بخش بهداشت و پیش بیمارستانی جذب می‌شوند.
سرنوشت پرونده شهدای پرستاری
او درباره شهدای پرستاری مدافع سلامت دوران کرونا، گفت: تقریبا ۳۲۰ پرونده نهایی شده است که حدود ۷۰ پرونده مربوط به پرستاران است.
موانع خدمت استاندارد پرستاران
دکتر عبادی افزود: ضعف در آموزش پرستاران، کمبود پرستار و نسبت ناکافی پرستار به گیرنده خدمت از جمله مهمترین موانع خدمتی پرستاران به مردم است بنابراین همه سیاستگذاران داخل و خارج از وزارت بهداشت باید بدانند اگر خدمت با کیفیت پرستاری می خواهند باید پرستار کافی داشته باشند.
وی گفت: یک پرستار شاید بتواند شیفت شب خود را با ۱۵ بیمار هم سپری کند اما آیا همه این بیماران خدمت کافی دریافت کرده‌اند؟ پرستار هر چقدر هم که از خود گذشتگی کند و خدمات را ارائه دهد اما بعد از مدتی دچار مشکلات جسمی و روانی می شود و پس از آن دچار فرسودگی شده و به دنبال آن کیفیت خدماتی که ارائه می‌دهد ممکن است کاهش یابد.
عبادی تاکید کرد: افزایش بار کاری پرستار سبب می‌شود که او از گردونه ارائه خدمات با کیفیت موثر خارج شود و در عرض ۱۰ یا ۱۵ سال کار کردن خودش دچار انواع مشکلات و بیماری‌ها شود.
وی تاکید کرد: اگر قصد ارتقای کیفیت خدمات پرستاری را داریم باید کمک کنیم تا موانع خدمتی برداشته شود. همه این اقدامات برای رفاه حال مردم است. سایر سازمان‌ها و نهادهایی که در این بخش موثر هستند باید تسهیل‌گر امور وزارت بهداشت باشند.
سازمانهای دولتی در حق مردم کوتاهی نکنند
وی افزود: طی دو سال گذشته تکرار پربسامد اینکه مردم محور خدمات هستند به این جهت بود که غایت نهایی خدمت به مردم فراموش نشود. در عین حال سایر سازمانهای تسهیل‌گر این بخش هم بدانند که هرگونه کوتاهی در این بخش، کوتاهی در حق مردم است.
وی گفت: مجوز ارائه خدمات پرستاری در منزل فقط به پرستاری داده می‌شود که پروانه صلاحیت حرفه‌ای داشته باشد. بنابراین تاکید این است که مردم این خدمات را فقط از مراکز مجاز دریافت کنند تا اگر مشکلی پیش آمد بتوانند پیگیری کنند. لیست مراکز مجاز در هر استان در سایت دانشگاه علوم پزشکی منطقه موجود است.
نیاز به پرستار در آینده بیشتر می‌شود
عبادی افزود: در آینده به تعداد پرستاران بیشتری نیاز داریم. به دلیل سالمند شدن جمعیت و افزایش بیماری‌های مزمن چاره‌ای نیست که بخواهیم گستره خدمات سلامت را افزایش دهیم. خیلی از این خدمات را می‌توان بیرون از بیمارستان ارائه داد.
معاون پرستاری وزیر بهداشت ادامه داد: مشکل کمبود پرستار تنها مربوط به ایران نیست؛ در دنیا به ۳۴ میلیون پرستار نیاز است. در حالی که تعداد پرستاران موجود در دنیا ۲۸ میلیون نفر است و این موضوع در کشورهایی با جمعیت مسن‌تر بیشتر به چشم می‌آید.
اضافه شدن ۲۰ مرکز آموزش پرستاری در ۲ سال
وی گفت: برای حل مشکل کمبود پرستار سه راهکار مهم وجود دارد. گام اول تربیت کافی نیروی انسانی است. منظور هم از نظر تعداد نیرو و هم کیفیت آموزش است. طی دو سال گذشته نزدیک به ۲۰ دانشکده یا مرکز آموزشی عالی پرستاری جدید تاسیس شده است و از ۱۹۶ مرکز به ۲۱۲ مرکز یا دانشکده پرستاری در کشور رسیدیم که دانشجوی پرستاری تربیت می‌کنند.
دکتر عبادی افزود: از حدود 7 هزار دانشجوی پرستاری در سال ۱۳۹۹ به 10 هزار و 500 دانشجوی رشته پرستاری رسیده‌ایم که با احتساب دانشجویان اتاق عمل و هوشبری این عدد تقریبا نزدیک به ۱۴ هزار نفر رسیده است. بنابراین با توجه به احساس نیاز خود، شتاب تربیت نیرو را ایجاد کردیم اما خروجی این تصمیمات مربوط به چهار سال آینده آن است.
معاون پرستاری وزیر بهداشت اضافه کرد: برای این مهم یکی از شروط اصلی افزایش ظرفیت اعضای هیئت علمی است. در دو جذب اخیر نسبت به سایر گروه‌های سلامت در گروه پرستاری سهم بیشتری برای جذب هیئت علمی داشتیم البته در میانگین کشوری در بحث نسبت استاد به دانشجو در پرستاری عقب ماندگی داریم.
وی گفت: با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته ظرفیت دانشجویان دکتری را افزایش دادیم تا این عقب ماندگی جبران شود. در عین حال در شرف انجام پروژه‌ای تحت عنوان «هیئت علمی» وابسته هستیم. به این ترتیب که بتوانیم از ظرفیت کارشناسان ارشد پرستاری که در محیط های بالینی مشغول به کار هستند، استفاده کنیم.
منبع: ایسنا
اخبار مرتبط:
۲۰۹ هزار نفر در گروه پرستاری مراکز درمانی مشغول به کار هستند
بسته حمایت از پرستاران در مناطق کم برخوردار تدوین می‌شود
جزئیات آخرین اصلاحات قانون تعرفه گذاری پرستاری/نظام پرستاری از طرف وزارت بهداشت وعده می‌دهد
