ساعت سلامت- نظام مدیریتی و سیاستگذاری سازمان نظام پرستاری بر اساس رأی و نظر اکثریت پرستاران بنا شده است. پرستاران به طور مستقیم و غیر مستقیم اعضای شورای عالی این سازمان را انتخاب می کنند و شورای عالی رئیس کل را انتخاب می کند و در مقابل رئیس کل سازمان به شورای عالی باید پاسخگو باشد.
یکی از اصول این روش مدیریتی لزوم استقلال نهادهای تصمیم گیر، مجری و نظارت کننده است. هرچند عضویت رئیس کل در شورای عالی سازمان نظام پرستاری جزو مقررات و قوانین سازمان است، در برخی اوقات میزان رأی رئیس کل از رئیس شورای عالی بالاتر است و این امر شأن تفکیک قوا را در این سازمان مخدوش کرده است.
با این حال طبق قانون، رئیس کل سازمان نظام پرستاری، مسئول اجرای مصوبات شوراي عالی و مفاد قانون تشکیل این سازمان و صرف هزینه های سازمان، طبق مصوبات شورای عالی نظام پرستاري است.
شاید بر این مبنا بهتر بود رئیس کل سازمان نظام پرستاری با عنوان مدیر ارشد اجرایی، مدیر عامل (chief executive officer) و یک نفر خارج از شورا انتخاب می شد تا تفکیک قوا در سازمان به خوبی رعایت شود ولی در هر حال این امر نیازمند مقبولیت همگانی و تغییر قانون این سازمان است که در حال حاضر موضوع بحث ما نیست.
از دور اول تشکیل سازمان نظام پرستاری به دلیل محدودیت افراد شناخته شده، همراستا و معتمد برای سمت های اجرایی سازمان نظام پرستاری، رسمی وجود داشته که تعدادی از اعضای شورای عالی به عنوان معاون و مدیر کل یا قائم مقام در سازمان، سمت اجرایی داشته‌اند (از جمله خود اینجانب) ولی با گسترش فعالیتهای این سازمان و شناسایی افراد مستعد در جامعه پرستاری به نظر می رسد این روش دارای معایبی است که حتما در دور ششم سازمان نظام پرستاری باید به آن توجه کرد.
عضویت همزمان 3 معاون و یک مدیرکل نظام پرستاری در شورای عالی
در حال حاضر در سازمان نظام پرستاری به غیر از رئیس کل که قانونا باید عضو سازمان باشد سه نفر از معاونان و یک نفر از مدیران این سازمان، همزمان عضو شورای عالی نظام پرستاری هستند. یعنی افرادی که باید سیاستگذار و ناظر بر فعالیتهای سازمان باشند خودشان مجری هستند.
عدم تفکیک مسئولیت های سیاستگذاری و نظارت با مسئولیت های اجرایی باعث می شود اختلالاتی در عملکرد بهینه سیستم ایجاد شود و گاهی مشکلاتی را در عرصه اداره این سازمان ایجاد کرده است.
در حوزه بازرسی، رسیدگی به تخلفات و هیات های انتظامی سازمان نظام پرستاری نیز این تفکیک لازم و ضروری است. با توجه به انتخاب همه اعضای هیات های بدوی، تجدید نظر و عالی سازمان نظام پرستاری توسط رئیس کل و شورا و حضور نداشتن افراد مستقل و نماینده مستقیم جامعه پرستاری گاهی سوء استفاده هایی صورت می گیرد.
برخوردهای سلبی با مخالفان فکری سازمان نظام پرستاری و فراخواندن آنها و صدور رأی توسط هیات ها روالی است که متاسفانه در برخی دوره ها دیده شد. بنابراین بهتر است همزمان با انتخابات شورای عالی فرد یا افرادی مستقیما توسط اعضای مجمع به عنوان بازرس انتخاب شوند تا بتوانند نقش بازرسی و گزارش دهی به اعضا را ایفا کنند. مانند آنچه در شرکتهای تجاری و غیر تجاری مرسوم است. البته این امر نیازمند قانون مصوب مجلس است.
این موضوع می تواند یکی از برنامه های گروههای فعال در انتخابات دور ششم سازمان نظام پرستاری و خواست جامعه پرستاری باشد. امیدواریم برگزیدگان دور ششم به طور جد برای رفع این نقایص که برخی از آنها نیازمند اصلاح قانون هستند، اقدام کنند.
احمد نجاتیان
نمایند ادوار نظام پرستاری
